Verschuivingen in gebruik Nieuwe Zijderoute door Covid-19

Het gebruik van de Nieuwe Zijderoute heeft door Covid-19 een flinke impuls gekregen. De grote vraag is wat de gevolgen van de pandemie voor de toekomst van de spoorverbinding zijn. De huidige grootverbruikers uit sectoren als automotive en machinebouw houden rekening met een daling van het spoorvervoer op lange termijn. Maar bedrijven uit food en fashion zien daarentegen volop mogelijkheden. ‘Vanwege de time-to-market hebben we snellere modaliteiten nodig.’

Door Marcel te Lindert

De afgelopen vijf jaar is het gebruik van het spoor tussen China en Europa met 50 procent gegroeid. Op dit moment rijden gemiddeld 150 treinen per week over de Nieuwe Zijderoute. Dat kunnen er heel wat meer worden, stelt adviesbureau Buck Consultants International. ‘Nu is het aandeel van het spoor in het goederenverkeer tussen China en Europa niet groter dan 1 procent. Er is potentie voor groei naar 4 tot 5 procent. Dat is nog steeds een relatief beperkt aandeel, maar betekent wel een verveelvoudiging van het huidige spoorvervoer over de Nieuwe Zijderoute’, verklaart onderzoeker Kees Verweij van Buck tijdens de European Silk Road Summit.

Risico’s reduceren

Niet iedereen is even optimistisch. Buck heeft gesproken met dertig verladers uit automotive, machinebouw en elektronica, de sectoren die het meest gebruik maken van de treinverbinding. Die verladers hebben na het uitbreken van het coronavirus gezien hoe kwetsbaar hun supply chains zijn. Als zij hun risico’s reduceren en meer regionaal gaan produceren, kan dat op termijn leiden tot een afname van het spoorvervoer. ‘Veel hangt ook af van de trends in de verschillende sectoren. In de automotive-sector verwachten we een sterke groei in de productie van elektrische auto’s. De vraag is waar die auto’s worden geassembleerd: in China of in Europa’, stelt Verweij. ‘Ook verschuivingen op regionale schaal spelen een rol. Kiezen bedrijven vanwege arbeidskosten voor productie verder landinwaarts in China of voor verplaatsing naar andere landen in Zuidoost-Azië?’

De dertien geïnterviewde logistiek dienstverleners zijn een stuk optimistischer. Die blijven nieuwe diensten ontwikkelen en zien toenemende kansen voor bedrijven uit andere sectoren, zoals fashion, food en chemie. Verweij: ‘Wat spoorvervoer aantrekkelijk maakt, is de combinatie van acceptabele kosten en aanzienlijk kortere doorlooptijden in vergelijking met zeevracht. De coronacrisis heeft dat nog eens onderstreept. Toen de luchtvrachtsector beperkte capaciteit had en de tarieven omhoog schoten, hebben veel bedrijven dankbaar gebruik gemaakt van de trein. Het is goed dat we met het spoor over een derde transportmodaliteit op het traject tussen Europa en China beschikken.’

Time-to-market

Hugo Boss is één van de fashionbedrijven die de Nieuwe Zijderoute heeft ontdekt. Een eerste test met één productgroep in 2015 is de afgelopen jaren stap voor stap uitgebreid met meer productgroepen en meer volumes. Transportspecialist Cristiano Vecci van Hugo Boss is tevreden. ‘De trein is veilig, snel, betrouwbaar en duurzaam. Met name betrouwbaarheid is belangrijk, want een week vertraging kan grote impact hebben op de verkoop. De enige bedreiging die wij zien, is dat de Chinese overheid stopt met subsidiëring van het spoorvervoer en dat de kosten daardoor stijgen.’

Duurzaamheid is een belangrijk argument voor Hugo Boss. Spoorvervoer gaat gepaard met lagere kosten en een aanzienlijk lagere uitstoot dan luchtvracht. ‘Consumenten letten bij de aankoop van kleding steeds meer op duurzaamheid. Grote merken als Hugo Boss moeten daarop inspelen. Daarnaast zien we dat onder invloed van social media en influencers nieuwe trends razendsnel opkomen, maar ook snel weer verdwijnen. Om de time-to-market te vergroten, moeten we op zoek naar snellere transportmodaliteiten dan zeevracht.’

Parelmoeren knopen

Hugo Boss maakt zelfs gebruik van reefercontainers voor bepaalde productgroepen. In de winter kunnen de temperaturen op de vlakten van Kazachstan en Siberië tot ver onder het nulpunt dalen. Dat kan impact hebben op de kwaliteit van de kleding, zoals overhemden met parelmoeren knopen. ‘We waren bang dat de kleuren en de kwaliteit van de knopen niet bestand waren tegen de lage temperaturen, maar dat bleek na enkele testen geen issue te zijn. Dus zijn we gestopt met het gebruik van reefercontainers voor deze producten’, aldus Vecci.

Ook over het transport van schoenen per trein had Hugo Boss twijfels. Zijn de schoenen wel bestand tegen alle trillingen en schokken tijdens het transport? ‘Maar nadat we de schoenen op een andere, schokbestendige wijze zijn gaan verpakken, is ook dat geen probleem meer’, stelt Vecci. ‘Voor ons is de trein inmiddels een stabiele modaliteit met veel toegevoegde waarde voor onze supply chain. Daarvan willen we graag gebruik blijven maken.’

Russisch verbod opgeheven

Logistiek dienstverlener GVT merkt dat meer kleding- en schoenenmerken gebruik maken van de Nieuwe Zijderoute. General manager Roland Verbraak noemt vooral de time-to-market als voordeel. ‘Vroeger moesten ze hun productieorders al in april plaatsen om de producten nog op tijd in Europa te krijgen. Nu kunnen ze wachten met bestellen tot juni. Dan liggen de schoenen en kledingstukken nog steeds op tijd in de winkel.’

Sinds deze zomer is ook het gebruik van de trein voor transport van versproducten naar China weer interessant. Rusland heeft het verbod op vervoer van versproducten door Rusland naar China opgeheven. ‘De eerste horde is verdwenen’, beaamt salesmanager Will Verhees van KLG. ‘Maar dat betekent niet dat er helemaal geen hordes meer zijn. Met name al het papierwerk vergt nog veel aandacht. De wijze waarop de douaneautoriteiten daarmee omgaan, stamt uit de jaren negentig. Dat kan sneller en beter.’

Van een tekort aan reefercontainers lijkt inmiddels ook geen sprake meer. De afgelopen jaren is het aanbod flink gestegen. De koelmotoren hebben dieseltanks met een inhoud van 800 liter, die desnoods onderweg nog kunnen worden bijgevuld. Gebruik van speciale diesel voorkomt dat bij vorst vlokken in de brandstof ontstaan, zodat ook dat probleem tot de verleden tijd behoort.