Ex’tax: belast arbeid minder en grondstoffen meer

Een lagere belasting op arbeid en tegelijk een hogere op het gebruik van grondstoffen en vervuiling geeft de Nederlandse economie een impuls. Bijkomend voordeel is dat het ook de doelstellingen op het gebied van duurzaamheid ten goede komt. Dat stelt de onafhankelijke denktank The Ex’tax Project in een opmerkelijk ‘Deltaplan belastingen voor een circulaire en sociale economie’.

In het plan pleit Ex’tax voor de uitvoering van een slimme ’taxshift’. In totaal 23 miljard euro aan belastingen wordt daarbij verschoven van arbeid naar grondstofverbruik en milieuvervuiling. Het devies is daarbij dat de vervuiler betaalt. De denktank werd ondersteund door de vier grote belastingadvieskantoren en de Goldschmeding Foundation.

In 2030 moet de Nederlandse economie voor de helft circulair zijn. Bovendien moet de CO₂-uitstoot op dat moment ook 55 procent lager zijn dan in 1990. Een regeringsstreven dat met de bestaande fiscale prikkels voor bedrijfsleven en consument onhaalbaar is, meent de denktank.

Huidige belastingstelsel belemmert circulaire groei

Ex’tax stelt dat het huidige belastingstelsel circulaire groei belemmert, doordat verbruik van hulpbronnen en vervuiling laag- of niet belast zijn. Arbeid is daarentegen wel zwaar belast. Dat is nadelig voor circulair ondernemen, omdat dat doorgaans arbeids- en kennisintensief, is.

Door de lasten op arbeid te verlagen wordt het voor werkgevers bovendien aantrekkelijker personeel in vaste dienst te nemen. Werkenden krijgen zo meer baan- en inkomenszekerheid. Op die manier leiden de maatregelen niet alleen tot een meer circulaire maar ook tot een socialere economie, stelt Ex’tax.

Twintig concrete maatregelen

In totaal werkte Ex’tax twintig concrete maatregelen uit; Nederland kan daarmee zelfstandig van start. Overigens is het wel de bedoeling dat er binnen Europa wordt samengewerkt. De denktank pleit onder andere voor een hogere vliegbelasting, een heffing op industriële luchtvervuiling en een verdubbeling van de afvalstoffenbelasting.

Daartegenover staan onder andere een verlaging van de inkomstenbelasting en het geven van inkomenssteun aan de laagste inkomens. Ook wordt gepleit voor fiscaal voordeel voor bedrijven die een deel van hun winst gebruiken om nieuwe banen te creëren.

Hoger bruto binnenlands product

Het Britse bureau Cambridge Econometrics rekende de maatregelen voor de Nederlandse economie door. Het bruto binnenlands product zou volgens hen in 2025 al 2,4 procent hoger uitkomen. Ook levert het plan 233.000 extra banen op en gaat iedereen er volgens hen in besteedbaar inkomen op vooruit – de minst verdienenden het meest.

Verder werd becijferd dat het gebruik van fossiele brandstoffen in 2025 met 5,9 procent daalt ten opzichte van de huidige voorspellingen. De CO₂-uitstoot komt 6,1 procent lager uit. Wel verslechtert de Nederlandse handelsbalans. Door hogere productieprijzen neemt de export met 0,5 procent af, terwijl de import met 0,2 procent terugloopt.

Cambridge Econometrics bekeek ook het effect van het Deltaplan op de economieën van de andere 26 lidstaten van de Europese Unie. Daarbij werd ook voor deze landen een gunstig effect van de maatregelen waargenomen. Enige uitzondering was Malta, waarvan de economie in 2025 met 0,2 procent zou krimpen.

Bron: FD