Terugloop orders in industrie was sinds kredietcrisis niet meer zo groot

De Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie weerspiegelt momenteel de grootste verslechtering van de bedrijfsomstandigheden in ruim drie jaar tijd. De index daalde van 44.2 in mei naar 43.8 in juni. De vraag is nog steeds zeer zwak. Het aantal nieuwe orders is in hoog tempo verder gedaald. De orderportefeuilles namen zelfs in het hoogste tempo af sinds 2009, tijdens de kredietcrisis.

De nieuwe daling van de Nevi Inkoopmanagersindex betekent dat voor de tiende achtereenvolgende maand de bedrijfsomstandigheden in de industrie verslechterden. De daling was bovendien de grootste in dik drie jaar. De teruggang is toe te schrijven aan een wijdverbreide daling van de vraag. Dit werd benadrukt door de aanhoudende en snelle daling van het aantal nieuwe orders in juni. Deze laatste daling was bovendien een van de grootste sinds de start van de index. En ook de buitenlandse vraag was zwak.

Bullwhip-effect abnormaal sterk

‘De mondiale economie lijkt vaart te hebben verloren door de hoge inflatie en stijgende rente’, stelt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij ABN-Amro. ‘Vorig jaar verzwakte de vraag al doordat ondernemingen begonnen overtollige voorraden af te bouwen. Dit is een tijdelijk fenomeen, maar het zogenoemde bullwhip- of zweepslag-effect is abnormaal sterk doordat tijdens de pandemie grote voorraden zijn ontstaan, en tegelijkertijd de rente snel begon te stijgen.’

De hogere rente heeft volgens Swart duidelijk vat gekregen op de investeringen. ‘De vraag naar bouwmaterialen is snel aan het afnemen door een daling van het aantal nieuwbouwprojecten. Ook de vraag naar machines en apparaten is zwak. De combinatie van hogere materiaalkosten, de gestegen rente en lage economische groei heeft investeren veel minder aantrekkelijk gemaakt.’ Vooral de vraag naar energie-intensieve materialen is zwak, doordat afnemers worstelen met de hogere prijzen en Nederlandse fabrieken moeilijker kunnen concurreren met spelers in andere werelddelen.

Dalende industriële productie

Veel ondernemingen in branches als de machine-industrie en de vrachtwagenindustrie beschikken nog over omvangrijke orderboeken. Toch zijn ook zij nog steeds hun productie aan het verlagen, waarschijnlijk omdat het aantal nieuwe orders snel afneemt. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de industriële productie in april met 3 procent gedaald. Swart: ‘Uit voorlopige cijfers blijkt dat vooral de machine-industrie de productie beperkte. Helaas wijst de Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie erop dat de neergang voorlopig nog niet voorbij is.’