Technologische industrie blijft groeimotor voor Nederland

De vaart is eruit wat betreft de industriële activiteit in Nederland. Na een sterk 2021 neemt het groeitempo nu af. De volumegroei was in de eerste vier maanden van dit jaar al minder hoog dan de periode daarvoor. In de tweede helft van dit jaar en begin 2023 slaat de groei naar verwachting zelfs om in lichte krimp. Met +2,5 procent over heel 2022 en +0,5 procent in 2023 vallen de groeicijfers daardoor een stuk lager uit dan de +6,7 procent in 2021. Het goede nieuws is wel dat de technologische industrie een structurele groeimotor blijft. Dat blijkt uit het Vooruitzicht Industrie van ING Research.

De gevolgen van de Oekraïne-oorlog, de boycots tegen Rusland en de lockdowns in China hebben de bestaande supply chain-problemen verergerd. De hoge grondstof- en materiaalprijzen die daaruit voortvloeien, zetten de industriële productie en winstmarges verder onder druk. Vooral de enorm hoge energieprijzen en de onzekerheid rond de Russische gaslevering vormen een risico. En de knelpunten beperken zich niet tot de aanbodkant. Door een afkoelende economie komt ook de vraag naar industriële producten onder druk te staan.

‘Producenten moeten rekening blijven houden met grillige levertijden en hoge energie- en materiaalprijzen. Het aanhouden van buffervoorraden en het prioriteren van de productieplanning op basis van winstmarge en beschikbaarheid van componenten, blijft nodig om te kunnen groeien’, aldus Edse Dantuma, ING Sectoreconoom Industrie.

Supply chain-problemen verergerd door oorlog Oekraïne

De oorlog in Oekraïne, de boycots tegen Rusland en de lockdowns in China hebben de supply chain-problemen voor de Nederlandse industrie in de eerste helft van 2022 verergerd. Naast de verstoorde toelevering van grondstoffen uit Oekraïne gelden er sancties tegen grote Russische bedrijven, importverboden op basismaterialen als hout, (producten van) ijzer en staal en exportverboden voor diverse machines en andere technologische producten.

Rusland en Oekraïne zijn als exportlanden overigens niet van grote betekenis voor de Nederlandse industrie; de directe en indirecte vraag vanuit de landen bedroeg vóór de oorlog nog geen 0,2 procent van de toegevoegde waarde van de industrie. De grootste impact hebben de aanhoudend hoge en volatiele grondstof- en materiaalprijzen, doordat die de industriële productie en winstmarges onder druk zetten.

Toeleveranciers aan het begin van de supply chain hebben hier het meeste last van. Eindfabrikanten hebben vooral met productiebeperkingen en oplopende werkvoorraden te maken als gevolg van de supply chain-problemen. Bovendien temperen de gestegen prijzen via hogere inflatie de eindvraag en kunnen ze de internationale concurrentiekracht beperken.

Sinds het uitbreken van de oorlog hebben in het bijzonder de gestegen energieprijzen voor extra uitdagingen gezorgd. De groeivooruitzichten zijn dan ook sterk afhankelijk van de ontwikkeling van de Oekraïne-oorlog en de gaslevering uit Rusland.

Economie koelt af

Door de oorlog in Oekraïne en de lockdowns in China duurt het nog tot in 2023 voordat de ontstane logistieke inefficiënties helemaal zijn weggewerkt. Wel zal de algehele schaarste volgens het ING naar verwachting geleidelijk minder verstorend uitpakken. Enerzijds door een opgevoerde productie van onmisbare onderdelen, het inschakelen van alternatieve toeleveranciers, het uitbouwen van voorraadposities en het aanpassen van de productie op de schaarste. Anderzijds door een afnemende vraag. De economie koelt in de tweede helft van 2022 naar verwachting af. De koopkracht van consumenten daalt door de inflatie. Nu de coronamaatregelen in Europa sterk versoepeld zijn, wordt er bovendien weer meer geld besteed aan diensten in plaats van aan goederen.

En ook al hebben producenten overal in Europa nog grote achterstanden die de productie voor de komende maanden stutten, het optimisme over de orderboeken loopt terug en de inkoopprijzen stijgen hard. Ook buiten Europa zit het economisch tij tegen. De PMI-index voor buitenlandse orders staat inmiddels op het laagste punt in bijna twee jaar.

Sterke groei technologische industrie

Afgezet tegen de andere EU-landen presteerde de Nederlandse industrie het afgelopen jaar echter opvallend goed. De belangrijkste verklaring daarvoor is de sterke groei van 15 procent die de technologische industrie in 2021 liet zien, met de machine-industrie aan kop. Nederlandse machinebouwers presteren volgens ING over een breed front sterk. De impulsen van de voortgaande digitalisering en elektrificatie vormen een belangrijke groeimotor.

Met bedrijven als ASML, ASMI, NXP en Besi en grote bedrijven als VDL in de gelederen speelt Nederland een belangrijke rol in de sterk groeiende halfgeleiderindustrie. Toeleveranciers in de metaal-, kunststof- en elektrotechnische industrie profiteren daar ook van. Bovendien maakt de structurele groei en de toelevering van machines aan vaak Aziatische chipfabrikanten de technologische industrie ook minder gevoelig voor economische tegenwind uit Europa.