Sterke vraag brengt Nederlandse industrie alsnog 2,5% productiegroei in 2022

De Nederlandse industrie laat dit jaar een sterk herstel zien. De productie groeit met een zelden vertoonde 7,5 procent. Wel komt het aandeel producenten dat zich in zijn productie belemmerd ziet, opnieuw in de buurt van het niveau direct na het uitbreken van de coronacrisis. De aard van de knelpunten is nu alleen heel anders. De vraaguitval is opgelost, maar materiaalschaarste is inmiddels volgens bijna 26 procent van de industriebedrijven het belangrijkste obstakel. Begin 2020 zat slechts 5 procent dit echt dwars. Met stip op nr. 1 staat echter het personeelstekort. Maar liefst 27 procent ziet dit als grootste knelpunt voor groei, blijkt uit het Vooruitzicht Industrie van ING Research.

Ondanks alle hardnekkige vertragingen en tekorten laat de vraag vanuit zowel binnen- als buitenland een robuuste ontwikkeling zien, goed voor 2,5 procent productiegroei voor 2022. Bijna drie op de vier producenten in de industrie maakt melding van productiebelemmeringen. Dit komt in de buurt van het aandeel dat direct na het uitbreken van de coronacrisis werd gemeten (vier op de vijf producenten). Terwijl gedurende 2020 gemiddeld nog bijna een kwart van de industriebedrijven vraaguitval aanwees als belangrijkste obstakel, is dat percentage in de loop van 2021 teruggelopen tot 9 procent in het vierde kwartaal. Zo’n laag percentage is sinds het begin van de CBS-meting in 2012 niet eerder voorgekomen.

Personeelsschaarste grootste knelpunt

De materiaal- en onderdelenschaarste is in het vierde kwartaal van 2021 nog altijd een groot probleem. Net als een kwartaal eerder meldt een recordaantal van één op de vier industriebedrijven daardoor niet aan de klantvraag te kunnen voldoen. Toch is dit niet het grootste knelpunt. Met stip op nr. 1 staat de personeelsschaarste. Ruim één op de vier bedrijven noemt dit als belangrijkste productiebelemmering. ‘De schaarste aan materiaal en personeel is voor industriebedrijven nijpend en de onzekerheden zijn toegenomen’, meldt ING-sectoreconoom Industrie Edse Dantuma. ‘Toch blijft de vraag ook in 2022 groot en hebben Nederlandse producenten dit jaar aangetoond onder moeilijke omstandigheden te kunnen groeien.’

Vervolg groeispurt Nederlandse industrie

Nadat de vraaguitval als gevolg van het uitbreken van de coronacrisis van korte duur bleek te zijn, zette de Nederlandse industrie een groeispurt in. In de eerste helft van 2021 werd daaraan een vervolg gegeven. Hoewel de productiekrimp en de inhaalgroei in 2020 minder groot waren dan gemiddeld in de EU, is in 2021 duidelijk sprake geweest van een bovengemiddelde productiegroei in Nederland.

Algehele materiaalschaarste ebt geleidelijk weg

Hoewel kritische componenten zoals chips nog lang schaars kunnen blijven, is de verwachting dat het algehele gebrek aan input – variërend van basismaterialen als chemicaliën, kunststoffen, metalen en hout tot producten als papier, bouwmaterialen en elektronische componenten – in de loop van 2022 geleidelijk afneemt. Ook de energieprijzen zullen na de winter waarschijnlijk normaliseren. Termijncontracten wijzen op een daling van de marktprijzen in 2022. Grote, energie-intensieve bedrijven als Aldel, Nyrstar en Yara zagen zich eerder genoodzaakt hun productie deels stil te leggen vanwege de hoge energietarieven. Veel andere producenten in chemie, metaal, papier en kunststof voelen de gevolgen ook aan den lijve, direct of indirect via hogere inkoopprijzen.

Hoge containertarieven blijven nog even

De containertarieven liggen, ondanks een kleine correctie, nog altijd op een veelvoud van hun langjarige gemiddelde. De verwachting is dat deze de komende maanden ook niet sterk zullen dalen, onder meer door aanhoudende vertragingen, krappe capaciteit en sterke vraag. Een geleidelijke verdere daling van de dagtarieven lijkt logisch na Chinees Nieuwjaar op 1 februari 2022, wanneer mondiale logistieke ketens de kans krijgen de opgelopen achterstanden en vertragingen weg te werken. Rederijen hebben inmiddels fors in capaciteitsuitbreiding geïnvesteerd, maar dit leidt pas vanaf 2023 tot een golf van opgeleverde nieuwe schepen, waardoor een verdere normalisering van de vervoerskosten in 2022 onwaarschijnlijk is.

Sterke productvraag uit binnen- en buitenland

De vooruitzichten voor 2022 zijn al met al behoorlijk rooskleurig. Ondanks alle hardnekkige vertragingen en tekorten laat de vraag vanuit zowel binnen- als buitenland een robuuste ontwikkeling zien. Eén van de oorzaken van alle schaarste is immers de sterk toegenomen productvraag. De onderliggende vraag wordt gestut door optimisme vanwege de langzaam maar zeker afnemende economische impact van het coronavirus en omdat wereldwijd overheden met herstelpakketten de groei ondersteunen. Ook is er grote investeringsbereidheid van bedrijven, bijvoorbeeld in verdere digitalisering en groene technologieën.