Sector transport en logistiek heeft last van naschokken van de pandemie

Bedrijven in transport en logistiek hebben last van de naschokken van de pandemie. Nu consumenten hun normale uitgavenpatroon weer oppakken en leveranciers de voorraden afbouwen, wordt de zwakkere onderliggende vervoersvraag extra voelbaar. Tegenwind voor de internationale handel en minder vraag vanuit de industrie zorgen voor krimp in de havens, de scheepvaart en het wegtransport. Dit blijkt uit het nieuwe ‘Vooruitzicht transport en logistiek’ van ING Research.

De nasleep van de pandemie zorgt nog steeds voor grote verschillen in de Nederlandse transport- en logistieksector. Waar de luchtvaart en het OV dit jaar met dubbele cijfers groeien (respectievelijk met 11 en 15%), heeft het goederentransport (circa 75% van de sector) naast de impact van een afremmende economie en haperende internationale handel last van minder uitgaven aan consumentengoederen en afbouw van overtollige voorraden bij opdrachtgevers. Hierdoor krimpen de logistieke dienstverlening en het wegtransport met 1 en 1,5 procent en zakt de scheepvaart dit jaar het meest weg (5%). ‘Op weg naar 2024 is enig herstel te verwachten, maar ook volgend jaar is er met de remmende werking van een hogere rente op investeringen en bestedingen waarschijnlijk nog geen sterk aantrekkende vervoersmarkt’, aldus Rico Luman, sectoreconoom Transport en Logistiek bij ING Research.

‘Nieuwe balans’ in luchtvaart kan luchtvrachtvervoer treffen

De luchtvaart zet opnieuw een grote stap naar herstel. In juli en augustus vervoerden maatschappijen op Schiphol voor het eerst weer meer dan 6 miljoen reizigers per maand. Mogelijk wordt dit jaar al een niveau van 440.000 vluchten bereikt. Het plan voor ‘een nieuwe balans’ van Schiphol noemt een grens van 452.500 vluchten. Een besluit over de opening van ‘overloopluchthaven’ Lelystad is opnieuw uitgesteld door de val van het kabinet. Hierdoor is de groei in vluchten voor 2024 waarschijnlijk beperkt tot een kleine 3 procent. Economisch gezien is het daarbij volgens ING van belang dat het luchtvrachtvervoer niet bekneld raakt, ook al is er nu sprake van een dip. Vrachtvluchten maakten in de eerste helft van 2023 3,8 procent uit van het totaal, maar leveren in toegevoegde waarde een veelvoud daarvan op.

Sancties en voorraadafbouw merkbaar in de grote havens

De overslag in de havens van Rotterdam en Antwerpen stond in de eerste helft van het jaar flink onder druk (-6%). Naast de terugval in containervervoer (vooral consumentenproducten) drukt de teleurstellende ontwikkeling van de internationale handel, samen met minder vraag naar goederen vanuit grootste afzetmarkt Duitsland, de volumes in havens en scheepvaart in de min. Zo lag het vervoer via de binnenvaart in de eerste zeven maanden van 2023 bijna 8 procent lager. Teleurstellend daarbij is volgens ING dat het containervervoer – een beoogde groeimarkt als duurzamere oplossing – opnieuw flink lagere volumes laat zien. Met magere vooruitzichten voor opdrachtgevers in industrie, bouw en detailhandel drukt dit ook de vrachtvolumes in het overwegend Nederlands georiënteerde wegtransport.

E-fulfilment terug naar trendmatige groei

In het kleinschaliger pakketvervoer volgde na de groeispurt van e-commerce tijdens de pandemie in de loop van 2022 een logische correctie. Deze is inmiddels voorbij, constateert ING. Dat blijkt ook uit recente cijfers van dominante speler PostNL, die de pakketaantallen weer zag groeien. In de loop van dit jaar keert e-fulfilment volgens ING weer terug naar de trendmatige groei, al zal die groei waarschijnlijk wel lager liggen dan vóór de pandemie. Ook warehouseactiviteiten in e-fulfilment zullen hiervan kunnen profiteren.

Personeel in transport blijft uitermate schaars

Als gevolg van de afzwakkende markt in transport en logistiek heeft het personeelstekort in de sector de recente piek achter zich gelaten. Toch is het volgens ING opvallend dat personeel nog altijd de belangrijkste belemmering blijft voor de bedrijfsvoering. 40 procent van de bedrijven kampt met een tekort en het is daarmee een aanzienlijk groter knelpunt dan een gebrek aan vraag of financiële beperkingen in een tijd van flink hogere rente. Dit blijkt ook uit het aantal vacatures in transport en logistiek dat na een kortstondige dip in het tweede kwartaal weer is opgelopen tot 46 voor elke 1000 banen. Dit geeft volgens de onderzoekers aan dat het tekort ook bij aanhoudende economische zwakte in 2024 niet gaat verdwijnen.