SCM Trend Diner 2022: visualiseer je ecosysteem

Van een mogelijk gasrantsoen tot oplopende personeelstekorten: de bedreigingen voor onze supply chains komen steeds vaker uit onverwachte hoek. Martijn Lofvers, trendwatcher van Supply Chain Media, hield tijdens het SCM Trend Diner een pleidooi voor het visualiseren van het ecosysteem waarin bedrijven opereren. ‘Het zijn vandaag de dag geen supply chains meer, maar hele ecosystemen die met elkaar concurreren.’ 

Door Marcel te Lindert 

Na afloop van het Supply Chain Trend Diner op donderdag 1 september in Utrecht verscheen het bericht dat aluminiumproducent Damco Aldel zijn fabriek in Delfzijl voor onbepaalde tijd stillegt vanwege de hoge energieprijzen. Eerder op de dag moest zinkproducent Nyrstar uit Budel de productie om exact dezelfde reden stoppen. Beide nieuwsfeiten laten zien dat het traditionele lineaire supply chain-denken vandaag de dag tekortschiet om alle bedrijfsrisico’s bloot te leggen. Supply chain-directeuren moeten leren om verder te kijken dan alleen hun klanten en leveranciers.

Martijn Lofvers deed daartoe een oproep bij de start van het diner. De Chief Trendwatcher van Supply Chain Media riep de aanwezige supply chain-directeuren op om te denken in ecosystemen. ‘We hebben lange tijd gezegd dat het geen bedrijven zijn die met elkaar concurreren, maar supply chains. Nu zijn het ecosystemen die met elkaar concurreren. Kijk maar naar autoproducenten in India die tijdens de coronapandemie hun productie moesten stilleggen omdat Tata Steel geen aluminium kon leveren vanwege een gebrek aan zuurstof. Al het zuurstof dat in India beschikbaar was, ging naar de ziekenhuizen met coronapatiënten. Opeens concurreert de auto-industrie dan met ziekenhuizen.’

Rimpeleffecten

De uitbraak van het coronavirus, de lockdowns in Europa en China, de stijgende transportkosten, de enorme materiaaltekorten en de onverwacht hoge groei en daarna weer krimp van de e-commerce-omzetten: Lofvers liet zien hoe alles met elkaar samenhangt. Dat geldt ook voor de oorlog in Oekraïne, de stijgende energieprijzen en de torenhoge inflatie die grote gevolgen heeft voor de economie. ‘We zien allemaal rimpeleffecten die elkaar versterken. En dan hebben we het nog niet over de geopolitieke fricties met China die eveneens grote impact zullen hebben.’

We kunnen veel leren van de wijze waarop militairen hiermee omgaan. Voordat Rusland op 24 februari van dit jaar Oekraïne binnenviel, had de NAVO afgelopen najaar alle mogelijke scenario’s al in kaart gebracht en uitgespeeld. ‘Oud-generaal Mart de Kruif benadrukte onlangs dat militairen binnen een week tot een maand hun strategische, tactische en operationele plannen kunnen wijzigen. Ook in de supply chain moeten bedrijven sneller leren schakelen. Dat lukt niet als we blijven vasthouden aan onze jaarlijkse budgetrondes.’

Visualiseren

Ecosystemen bieden meer inzicht in alle afhankelijkheden. Niet voor niets spraken de vier beste supply chain executives van Europa tijdens het inNOWvate Supply Chain Event eerder dit jaar al over het belang van ecosystemen. Ook in rapporten van adviseurs en analisten wordt steeds vaker gesproken over supply chain ecosystems en business ecosystems. Lofvers: ‘Maar dat zijn alleen maar woorden. Hoe zo’n ecosysteem eruitziet, is op internet nergens te vinden. Mijn tip is daarom: breng je eigen ecosysteem in kaart.’

Supply Chain Media gaf samen met Oracle alvast het goede voorbeeld door het ecosysteem voor huishoudproducten uit te tekenen (zie illustratie hieronder). De in blauw weergegeven organisaties vormen de primaire stromen richting klanten en leveranciers; de bruine zijn de secundaire, ondersteunende stromen van onder meer logistiek dienstverleners en contractverpakkers. De kleur grijs geeft tertiaire instanties weer, zoals overheden, kennisinstellingen en non-gouvernementele organisaties. ‘Deze uitwerking kan voor elk ecosysteem. Visualiseer het maar. Dat levert meer inzicht op. En het helpt om intern duidelijk te maken wat er allemaal speelt en wat er moet gebeuren’, aldus Lofvers.