Onderzoek bevestigt bestaan inkoopbeperkingen

Europese fabrikanten en leveranciers belemmeren ondernemers hun inkopen over de grens te doen. Deze zogenoemde territoriale leveringsbeperkingen (TLB’s) leiden in Nederland tot hogere prijzen voor consumenten, een lagere winstmarge voor ondernemers en een beperkter productaanbod. Dat blijkt uit een onafhankelijk onderzoek in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

Winkelbedrijven als Albert Heijn en Jumbo verklaarden tegenover onderzoeksbureau Ecorys dat leveranciers vaak ‘dwingend’ doorverwijzen naar hun Nederlandse vestiging. Ook komt het voor dat fabrikanten weigeren producten van over de grens aan te leveren. De retailers vermoeden dat fabrikanten dat bewust doen om de prijzen op te drijven. Volgens de onderzoekers doen deze praktijken zich met name voor bij A-merken.

Volgens detailhandelaren in het Ecorys-onderzoek komen inkoopbeperkingen voor tot wel 1 op de 25 door hen ingekochte goederen (2-4%). Voor deze groep producten kan dit leiden tot een inkoopprijs die gemiddeld 10 procent hoger ligt. TLB’s zijn breed te vinden bij supermarkten, doe-het-zelfzaken en online platforms, stellen hun inkopers.

EU-verbod op inkoopbeperkingen

Er zijn volgens Ecorys wel oplossingen voor deze problematiek. Zo kan een EU-verbod op deze inkoopbeperkingen uitkomst bieden, eventueel eerst voorafgegaan door een wettelijk verbod in de Benelux-landen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het invoeren van een variant van de huidige EU Geoblocking Verordening. Daarin kan dan een verbod komen op het ‘discrimineren naar vestigingsplaats’ in het handelsverkeer tussen bedrijven.

De huidige EU-taaleisen voor ‘fysieke’ etiketten kunnen er ook voor zorgen dat goedkopere identieke buitenlandse producten met een buitenlands etiket niet in Nederland verkocht kunnen worden. Daarom is het volgens de onderzoekers ook een optie om naast een eventueel TLB-verbod te kijken naar de haalbaarheid van digitale etiketten op producten die in de eigen taal van een consument te raadplegen zijn. Aankopen vinden immers steeds meer online plaats.

Breder probleem

‘Het onderzoek bevestigt onze vermoedens dat inkoopbeperkingen een breder probleem vormen met negatieve gevolgen voor zowel ondernemers als consumenten. Dat wringt, zeker in tijden van hoge prijzen’, stelt minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat. Ze laat weten het onderwerp samen met haar Belgische en Luxemburgse collega’s inmiddels op de Europese agenda gezet te hebben. Volgens Adriaansens komen ook uit landen als Oostenrijk en Tsjechië signalen over deze problematiek.

‘Het is nu zaak de onderzoeksresultaten te bestuderen en opties voor een aanpak te gaan uitwerken. De mogelijke oplossingen, zoals een verbod op het discrimineren naar vestigingsplaats in het handelsverkeer tussen bedrijven, moeten echter wel toepasbaar en juridisch handhaafbaar zijn in alle EU-landen. Van papier naar de praktijk is in dit geval zeker niet eenvoudig, maar we zijn gemotiveerd om deze handschoen met andere landen op te pakken en zo de interne EU-markt te versterken’, aldus Adriaansens.