Odin Goedhart: ‘Opschaalkracht GGD in geen enkele andere industrie ooit gezien’

In drie weken tijd van 150.000 naar 1,5 miljoen prikken per week. In minder dan een maand Nederlands grootste callcenter ooit (12.000 seats) neerzetten. En een klanttevredenheidscijfer van 9,3. De prestaties die de GGD levert bij het testen en vaccineren zijn ongeëvenaard. Odin Goedhart zette vanaf november 2020 het coronavaccinatieprogramma op bij koepelorganisatie GGD GHOR Nederland, als onderdeel van de Corona Programma Organisatie (CPO). Na veertien maanden draagt hij het stokje over. 

Goedhart werkte 25 jaar lang bij Heineken, in verschillende supply chain- en directierollen. Na jaren in het buitenland wilde hij graag terug naar zijn gezin, dat tijdens zijn laatste rol terug naar Nederland verhuisde vanwege scholing. Omdat er in ons land geen passende functie vrijkwam, nam hij afscheid van Heineken om eens rustig om zich heen te kijken. Dat rustig veranderde al heel snel toen hij in november 2020 werd benaderd om het vaccinatieprogramma op te zetten binnen de landelijke koepelorganisatie GGD GHOR Nederland.

Tot dat moment focuste de GGD zich op testen en het bron- en contactonderzoek. In november werd duidelijk dat het eerste vaccin snel op de markt zou komen. Goedhart had in zijn laatste periode bij Heineken in Kroatië genoeg corona-ellende meegemaakt om direct ja te zeggen tegen het aanbod. ‘Ik wilde graag een maatschappelijke bijdrage leveren en realiseerde me dat ik alle kennis en kunde had die je nodig hebt om zo snel zo’n grote operatie op te zetten.’

Start-up

Waar het ministerie van VWS op advies van het OMT de test- en vaccinatiestrategie bepaalt, is de CPO binnen GGD GHOR Nederland de uitvoeringsorganisatie. VWS bepaalt de vaccinatievolgorde en bekijkt welke groepen door wie worden gevaccineerd, de CPO doet een uitvoeringstest. De CPO was in feite een enorm grote start-up: alle processen rondom vaccineren moesten nog worden ontworpen, afdelingen moesten vorm krijgen, mensen moesten worden aangenomen. ‘Alleen de schaal was wel wat anders’, lacht Goedhart.

Zoals bij een start-up vaak het geval is, zag de realiteit er net wat anders uit dan de bedenkers zich hadden voorgesteld. Goedhart: ‘Het RIVM en het ministerie van VWS gingen er in november 2020 vanuit dat AstraZeneca het eerst beschikbaar zou komen voor de Nederlandse markt. Dit vaccin kan op koelkasttemperatuur worden bewaard. Het idee was om gebruik te maken van de bestaande vaccinatiecapaciteit bij de huisartsen, die immers ook jaarlijks de griepprikcampagne doen.’

Dit plan moest al snel worden gewijzigd toen bleek dat Pfizer het eerst beschikbare vaccin werd. Een vaccin dat op -80 graden Celsius bewaard moet worden en slechts vier dagen houdbaar is op koelkasttemperatuur. Daarmee leent het zich niet voor de fijnmazige aanpak die het ministerie van VWS voor ogen stond, maar moesten grootschalige vaccinatielocaties worden opgetuigd. De karakteristieken van het Pfizer-vaccin gaven enorme beperkingen in de uitvoering. Daarom besloot het ministerie om de strategie aan te passen en eerst het zorgpersoneel te vaccineren op grootschalige locaties. Dat gaf het RIVM de tijd om een goed plan te bedenken voor het vaccineren van de thuiswonende ouderen, die daarna aan de beurt waren. En voor de groep van 60-64 jaar, die door de huisartsen zou worden geprikt. De verpleeghuisartsen vaccineerden doorgaans de ouderen in verpleeghuizen.

Schaarste

Goedhart: ‘Anders dan de boostercampagne werd de eerste vaccinatieronde gedreven door schaarste. Het was een supply chain-uitdaging ervoor te zorgen dat de schaarse vaccins zo snel mogelijk terechtkwamen in de armen van de mensen die de bescherming het hardst nodig hadden.’

De plannen daartoe wijzigden voortdurend omdat er steeds meer informatie voorhanden kwam. Zo werd gaandeweg bekend dat Pfizer twee weken voor ontdooien al bewaard kan worden op -25 graden Celsius, dezelfde bewaartemperatuur als van Moderna. Ook kwamen er voortdurend nieuwe instructies onder welke condities de vaccins konden worden omgepakt. En er kwamen stap voor stap nieuwe vaccins op de markt: eerst Pfizer en Moderna, die op elkaar lijken qua bewaarcondities. Kort daarna AstraZeneca, dat op koelkasttemperatuur bewaard kan worden en daardoor geschikt was voor gebruik door huisartsen. En tot slot het Janssen-vaccin, waar maar één prik van nodig is. ‘Bij ieder stukje nieuwe informatie dat beschikbaar kwam, moesten wij onze plannen weer bijstellen.’

Steeds als er een nieuw vaccin met nieuwe (bewaar)condities beschikbaar kwam, werd dat aangepakt als een nieuwe productintroductie. ‘Want of je nu een nieuw bier op de markt brengt of een nieuw vaccin, je moet zorgen dat je optimaal profiteert van de distributiecapaciteit die je al hebt, zonder de karakteristieken van het nieuwe product tekort te doen. Wat dat betreft is een vaccinatielijn niet heel anders dan een productielijn. Je hanteert dezelfde Lean-principes en voert op dezelfde manier optimalisaties door’, zegt Goedhart.

Rapportcijfer 9,3

Hoewel het chagrijn in de media en onder de bevolking bij tijd en wijle groot was dat Nederland, zowel bij de eerste prikronde als bij de boostercampagne, traag uit de startblokken kwam, is de waardering voor het werk van de GGD hoog. Het gemiddelde rapportcijfer dat klanten de GGD geven, bedraagt maar liefst een 9,3. Dit bleek uit een onderzoek door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, gepubliceerd op 24 juni 2021.

‘Mensen zien gelukkig ook dat de GGD afhankelijk is van de besluitvorming door het ministerie van VWS, dat op zijn beurt gebruikmaakt van de adviezen van de Gezondheidsraad, het OMT en het RIVM. Zowel bij de eerste campagne als bij de boosterprik hebben wij als GGD, vanaf het moment dat de lichten op groen gingen, in no-time opgeschaald. Samen met uitzendbureaus, huisartsen en andere instanties hebben we in het voorjaar van 2021 maar liefst 35.000 medewerkers geworven. Op de drukste dag hebben we 280.000 prikken gezet en 400.000 afspraken gemaakt.’ Dat is bijzonder voor een project met deze schaal en zoveel onzekerheden en wijzigingen.

Dit artikel is een ingekorte versie van een verhaal uit Supply Chain Magazine nr. 1 dat op 11 februari  verschijnt.

Nog geen abonnee en wel nieuwsgierig naar de rest van het artikel? Neem dan nu een abonnement. >> https://shop.supplychainmedia.eu/product/digitaal/