Net Positive absolute aanrader voor iedere manager

In de wereld van managementboeken heeft zich een revolutie voltrokken. Gingen ze in het verleden voornamelijk over prestaties verbeteren, agile zijn en efficiënter worden, vandaag de dag gaan ze steevast over footprint verlagen, duurzaamheid en circulariteit. Net Positive van voormalig Unilever-CEO Paul Polman is hierin de overtreffende trap: een absolute aanrader voor iedere manager.

Door Harm Beerens

Maandelijks verschijnen er boeken waarin CEO’s en andere beslissers worden opgeroepen haast te maken met het verduurzamen van hun producten en hun supply chains. Meestal zijn ze geschreven vanaf de zijlijn, door wetenschappers, beleidsmakers, consultants, trendwatchers. Door mensen die zelf geen manager zijn, maar vanuit hun expertise aangeven wat bedrijven zouden moeten doen om hun klimaatimpact te verminderen. Vrijwel nooit zijn zulke boeken door CEO’s zelf geschreven of door managers die met hun ‘poten in de modder’ hebben gestaan. Dat alleen al maakt Net Positive een uniek boek: Paul Polman was tien jaar lang CEO van Unilever en heeft alles wat hij in het boek beschrijft ook echt in de praktijk gebracht.

Obsessie met winst

Polman en zijn medeauteur Andrew Winston waarschuwen in hun boek dat het kapitalisme de wereld weliswaar veel voorspoed heeft gebracht, maar dat de negatieve bijeffecten diezelfde wereld nu dreigen te vernietigen. De Milton Friedman-doctrine, dat binnen een bedrijf alles om de aandeelhouder draait, heeft CEO’s gecreëerd die alleen maar naar de kortetermijnwinst kijken en zich totaal niet verantwoordelijk voelen voor de problemen waar ze met hun bedrijven aan bijdragen: uitputting van grondstoffen, opwarming van de aarde, vervuilde oceanen, moderne slavernij, armoede, ongelijkheid… Terwijl je als bedrijf die problemen juist zou moeten verhelpen, want dat is waar Net Positive voor staat: geen ellende veróórzaken, maar oplossen. Geen CO₂ uitstoten maar juist elimineren, geen afval produceren, maar hergebruiken als grondstof, niet alleen je eigen medewerkers een goed salaris geven, maar de hele supply chain een menswaardig bestaan geven, niet alleen blanke mannen in je boardroom toelaten, maar gelijke kansen creëren voor iedereen.

Magische doelen stellen

Met deze torenhoge ambities gaat Polman aan de slag als hij in 2009 wordt aangesteld als CEO van Unilever. Het is fascinerend om te lezen hoe hij erin slaagt een moloch met 150.000 werknemers mee te krijgen in zijn ogenschijnlijk onmogelijke doelstellingen, zoals: ‘de impact op het milieu halveren en de omzet verdubbelen’ en ‘de gezondheid en het welbevinden van minimaal een miljard mensen op aarde significant verbeteren’. Als je doelen stelt die bijna onhaalbaar lijken, gebeurt er iets magisch in een bedrijf, schrijven de auteurs. Werknemers gaan op een andere manier denken en raken begeesterd. Polman zelf neemt hierin het voortouw. Hij stopt met ieder kwartaal rekenschap afleggen aan investeerders, maar richt zich in plaats daarvan op maatschappelijke ‘stakeholders’ zoals non-gouvernementele organisaties (ngo’s), overheden en zelfs de Verenigde Naties. Hij weet dat dít de partijen zijn waarmee hij moet samenwerken om zijn ambitieuze duurzaamheidsdoelen te bereiken. Als individueel bedrijf, als individuele supply chain of zelfs als gehele sector krijg je het niet voor elkaar om, pak ‘m beet, cacaoboeren in Afrika een menswaardig bestaan te bieden of ontbossing in palmolie-producerende landen tegen te gaan.

Cultuurverandering

Net Positive is een inspirerend boek en moet niet worden gezien als een how to-gids waarin je bijvoorbeeld kunt lezen hoe je de CO₂-uitstoot van je supply chain-operatie kunt verlagen. Het laat zien hoe je een cultuurverandering in je bedrijf teweeg kunt brengen, hoe je de juiste mensen binnenhaalt en hoe je samenwerkingsverbanden met externe partners smeedt om grootse doelen te bereiken. Toch valt er voor hardcore supply chain professionals ook genoeg interessants uit het boek te halen. Bijvoorbeeld hoe je je toeleveranciers met financiële prikkels kunt stimuleren hun klimaatimpact te verlagen. Of hoe je op een andere manier naar je supply chain kunt kijken, zoals bijvoorbeeld Starbucks deed (want het boek gaat niet alleen over Unilever). Uit analyses van Starbucks bleek dat 21 procent van de CO₂-uitstoot werd veroorzaakt door de koeien die de melk voor in de koffie produceren. In plaats van bestaande leveranciers te vragen hun impact te verlagen, besloot Starbucks de mogelijkheden van plantaardige melk te gaan onderzoeken.

Ook eigenbelang

Zelf Net Positive worden, doe je niet uit menslievendheid of om woke te zijn, maar is gewoon keihard noodzakelijk. Als er straks 3 miljard klimaatvluchtelingen zijn, als alle rijkdom is samengebald bij 1 procent van de wereldbevolking, aan wie denk jij dan nog je producten te kunnen verkopen? Duurzaamheid is ook puur eigenbelang, willen de auteurs maar zeggen. Daar komt bij dat bedrijven die een positieve bijdrage leveren aan de wereld, ook financieel beter presteren. Dit blijkt uit cijfers van het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup. Ook de aandeelhouders van Unilever mochten niet klagen: het aandelenrendement over de tien jaar dat Polman er de scepter zwaaide, lag meer dan twee keer zo hoog dan dat bij andere bedrijven op de Londense FTSE-beurs. En dat terwijl er indrukwekkende duurzaamheidsresultaten waren behaald: de CO₂-uitstoot was met 65 procent gedaald, er werd in de productie 49 procent minder water verbruikt, 67 procent van de landbouwgrondstoffen werd duurzaam verbouwd, en zo gaat het lijstje nog even door.

En ook voor de battle for talent kun je maar beter Net Positive zijn. Unilever ontvangt jaarlijks 2 miljoen sollicitatiebrieven op 15.000 vacatures. Driekwart van de nieuwe werknemers geeft aan voor Unilever te kiezen omdat ze zich vereenzelvigen met de missie waar het bedrijf voor staat. Het duurzaamheidsmes snijdt dus aan meerdere kanten.