Na inhaalslag daalt in 2024 de verkoop van trucks

De Nederlandse vraag naar transportmaterieel koelt na een sterke periode af, maar dit wordt door een gevuld orderboek en lange levertijden pas in 2024 echt zichtbaar. Na twee jaar van productiebeperkingen en onderdelenschaarste maken fabrikanten eerst nog een inhaalslag, blijkt uit de nieuwe Assetvisie trucks en trailers van ING Research. Veroudering van het wagenpark in combinatie met toenemende vergroeningsdruk zorgt wel voor een aanhoudende vervangingsvraag. Veel middelgrote en kleine bedrijven worstelen echter met de overgang naar elektrisch rijden vanwege de hogere kosten en de benodigde laadfaciliteiten.

De truck- en trailermarkt laat momenteel een uitzonderlijke tijd van productiebeperkingen en orderstops achter zich. In combinatie met een sterke vervoersvraag tijdens de pandemie heeft dit tot capaciteitstekorten en het hamsteren van materieel geleid. Vanaf de zomer van 2022 namen de tekorten aan chips en andere onderdelen af en konden fabrikanten de productie opvoeren. Zo produceert DAF nog steeds op recordniveau. Met die inhaalslag stijgt het aantal nieuwe registraties van trucks in 2023 nog met ruim 20 procent, terwijl de instroom van nieuwe orders al enige tijd afneemt. De conjunctuurgevoeligere registratie van trailers laat in 2023 al een ommekeer zien (-13%) na een recordjaar in 2022.

Zachte landing verwacht voor truckafzet in 2024

Door een kentering op de transportmarkt en de achteruitgang van het investeringsklimaat in de sector gaat 2024 er volgens ING anders uitzien. Een combinatie van een daling van de transportvraag, sterk gestegen rente en blijvend hogere prijzen voor nieuwe trucks en trailers, zorgt ervoor dat transporteurs pas op de plaats maken. Ook is het voor meer dan de helft van de bedrijven nog steeds een uitdaging om de personeelsbezetting van het wagenpark rond te krijgen. Toch zullen bedrijven blijven investeren. Dit komt vooral doordat de druk om te vergroenen door regelgeving toeneemt, terwijl het wagenpark juist verder is verouderd. De verwachting is dan ook dat de registratie van nieuwe trucks in 2024 zal teruglopen (-12%), maar niet dat de markt instort.

Zero-emissiebelevering in de steden

Zero-emissiebelevering in de steden komt eraan. Vanaf begin 2025 gaan zeker dertig Nederlandse gemeenten over op zero-emissiezones voor de belevering van goederen in de binnenstad. Tegelijkertijd is het aandeel ‘jonge’ voertuigen historisch laag. 32 procent van het huidige bakwagenpark (ruim 19.000 trucks) is begin 2023 maximaal vijf jaar oud en zou op dit moment zonder ontheffing deze zones in mogen. Ruim twee derde mag dat dus níet. Hierdoor speelt emissievrije belevering voor transporteurs en hun opdrachtgevers ook nu al een belangrijke rol bij de investeringsagenda. In de praktijk willen met name grotere retailers en hun transporteurs al snel over op elektrisch, maar lang niet alle opdrachtgevers willen hiervoor extra betalen.

Vergroening krijgt grip op truckmarkt

Het Nederlandse wagenpark van zero-emissietrucks zal de komende zes jaar tenminste moeten doorgroeien naar zo’n 12.000 trucks voor belevering van de binnensteden in 2030. Gestimuleerd door subsidie en serieproductie door fabrikanten versnelt de instroom nu en stevenen we met meer dan duizend elektrische trucks af op een ruime verdriedubbeling ten opzichte van 2022, meldt ING. Het drie keer overtekenen van de beschikbare subsidie begin 2023 geeft ook aan dat de belangstelling er is. Tegelijkertijd hikken met name kleine en middelgrote transporteurs aan tegen de overgang vanwege de hogere kosten en de benodigde laadinfrastructuur.

Grotere opdrachtgevers als supermarkten die (gaan) rapporteren over CO₂-uitstoot nemen hierin ook zelf het voortouw met hun transporteurs en zetten al elektrische trucks in. Hoe snel de afzet in 2024 en 2025 doorgroeit, blijft volgens ING afhankelijk van de subsidie die dan uit het naar voren halen van de toekomstige inkomsten uit de vrachtwagenheffing komt. Extra sturing op CO₂ bij de vrachtwagenheffing vanaf 2026 kan de groei versnellen. Doordat ritten vanuit Nederland steeds korter worden, is inmiddels 80 procent van de afstanden maximaal 150 kilometer en daarmee binnen bereik van elektrische trucks. Tegelijkertijd zorgen ambitieuze CO₂-reductieverplichtingen voor fabrikanten ervoor dat de productie de komende jaren hoe dan ook wordt opgevoerd.

Langer vooruitplannen nodig voor soepele transitie

De overgang naar elektrische voertuigen voor distributie en de vereiste investeringen voor laadinfrastructuur vragen om een langere termijnvisie van bedrijven ten aanzien van de omvang van het toekomstige wagenpark en de bijbehorende elektriciteitsvraag. Machiel Bode, sector banker Transport & Mobility: ‘Wagenparken van transporteurs gaan met de invoering van stedelijke zero-emissiezones ingrijpend veranderen. Het is belangrijk dat de laadfaciliteiten en de netaansluiting daarbij passen. Hiervoor moet je ruim van tevoren weten wanneer je elektrische trucks wil inzetten en hoe snel het park gaat groeien. Bedrijven moeten voor de investeringsagenda dan ook tenminste vijf à tien jaar vooruitkijken.’