It’s the bullwhip, stupid!

China publiceerde in augustus teleurstellende handelscijfers. Zowel de import als de export daalden in de maand juli harder dan de economen hadden verwacht. Mij verbaasden die cijfers echter helemaal niet.

Veel bedrijven zijn wereldwijd hun voorraden aan het verminderen omdat ze vorig jaar te veel hebben ingekocht. Inkopers kochten toen zoveel mogelijk grondstoffen, materialen en onderdelen om te voorkomen dat ze weer met tekorten zouden worden geconfronteerd, zoals tijdens de coronapandemie. Ze werden hierbij aangemoedigd door misleidende krantenkoppen als ‘Van Just-in-Time naar Just-in-Case’ in fout voorgelichte Amerikaanse media. Overvolle warehouses wereldwijd zijn het resultaat van deze inkoopwoede, veelal met producten waarnaar de vraag plotseling is gedaald of zelfs weggevallen.

Daarnaast zijn westerse bedrijven vanwege de geopolitieke spanningen hun productiecapaciteit in China aan het afbouwen. Amerikaanse bedrijven openen steeds meer fabrieken vlak over de grens in Mexico. En Europese bedrijven doen aan nearshoring in Midden-Europa. Dit heeft ook een steeds grotere impact op de export van China en daarmee ook zijn import van westerse goederen door de toenemende economische onzekerheid in dat land.

Bullwhip-effect

Supply chain professionals snappen dat al deze economische jojo-effecten zijn veroorzaakt door het bekende bullwhip-effect. Een kleine verandering in de vraag zorgt daarbij voor een steeds groter opslingereffect van bestellingen stroomopwaarts in de keten.

Deze schommelingen zie je ook in online bestedingen. De online aankoop van fysieke producten groeide enorm hard tijdens de corona-lockdowns, omdat consumenten niet naar restaurants en op reis konden. Daarna daalde de vraag weer vanwege het heropenen van de winkels en het einde van de reisbeperkingen. En de schommelingen in e-commerce houden nog steeds aan; het laatste half jaar daalde de online besteding in kleding, gezondheidsproducten en cosmetica opnieuw, gevoed door grote prijsstijgingen.

Bullwhips voorspellen

Vanuit supply chain-perspectief zijn deze schommelingen achteraf eenvoudig te verklaren. Het is niet zo verwonderlijk dat volgens eigen recent onderzoek scenarioplanning en ook databeschikbaarheid en -accuraatheid de grootste uitdagingen vormen voor Sales & Operations Planning (S&OP) van West-Europese bedrijven. Supply chain planners moeten daarom op zoek gaan naar relevante externe data over consumentenbestedingen, inkooptrends en financiële marktgegevens om die verdraaide bullwhips voortaan ook te kunnen voorspéllen.

Martijn Lofvers, Chief Trendwatcher Supply Chain Media
martijn.lofvers@supplychainmedia.nl