Inzet van servicerobots kan krapte op arbeidsmarkt flink terugdringen

De inzet van servicerobots kan het aantal vacatures in de huidige, krappe arbeidsmarkt met bijna 30 procent verminderen. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Robots@Work. The potential of service robots to reduce labour shortages in the Netherlands’ van adviesbureau PwC. De logistiek profiteert zelfs nog meer van robotisering: hier kan het aantal vacatures met meer dan 50 procent worden teruggedrongen. 

Het PwC-onderzoek maakt duidelijk dat het potentiële arbeidsbesparende effect van robotisering verschilt per bedrijfstak. Waar dit in de logistiek het aantal vacatures met ruim de helft kan verminderen, gaat het in het onderwijs om minder dan één op de tien banen. En ook in de gezondheids- en welzijnssector is het aandeel banen dat geautomatiseerd kan worden, relatief laag. Maar omdat het aantal openstaande vacatures hier naar verwachting zeer hoog blijft, draagt robotisering wel sterk bij aan een vermindering in absolute zin van die vacatures, aldus PwC.

Inzet van servicerobots in Nederland vrij laag

Het onderzoek spreekt nadrukkelijk over de ‘potentiële’ mogelijkheden van de inzet van servicerobots. De inzet van deze robots blijft namelijk ver achter bij de inzet van robots in industriële omgevingen. Servicerobots zijn robots die taken uitvoeren buiten de industriële omgeving, in interactie met mensen. Ze helpen werknemers bijvoorbeeld met tillen, sorteren of iets van de ene naar de andere plek te brengen.

Vergeleken met andere Europese landen zit Nederland ook onder het gemiddelde met het inzetten van robots, terwijl uit ander onderzoek blijkt dat in ons land de acceptatiegraad van technologie juist relatief groot is en arbeid ook relatief duur. Bovendien is er in Nederland veel technologische kennis aanwezig.

‘Nederland is heel goed gepositioneerd om een prachtige industrie voor servicerobots op te bouwen’, stelt hoofdeconoom Jan Willem Velthuijsen van PwC. ‘Er zijn verschillende onderzoekscentra – vooral universiteiten – die nu al bezig zijn met de ontwikkeling en het testen van deze technologie. Robots, of onderdelen daarvan, worden hier gemaakt, maar niet naar de Nederlandse markt gebracht.’

Om het potentieel van servicerobots verder te ontsluiten, zijn volgens PwC meer investeringen nodig. Bovendien moet gewerkt worden aan het verbeteren van de interoperabiliteit: robots van verschillende merken en makers moeten in staat zijn met elkaar te communiceren om ze op veel grotere schaal te kunnen inzetten.

Vrees voor robots niet gegrond gebleken

Arbeidsmarktspecialist Bastiaan Starink van PwC ziet de inzet van robots en andere technologie als één van de mogelijke oplossingen voor de schaarste op de arbeidsmarkt. ‘In de samenleving is heel lang gepraat over robots als een bedreiging. De arbeidsmarkten in Europa zijn inmiddels zo krap dat er nu veel positiever naar wordt gekeken. Robots kunnen werk verlichten, verrijken en leuker maken.’

Jan Willem Velthuijsen voegt daaraan toe: ‘We hebben gemerkt dat de aanvankelijke vrees voor het verdringen van werk door technologie niet gegrond is. We zijn iets minder bang geworden voor de gevaren en zien meer goede voorbeelden van hoe het heel goed kan werken.’

Experimenteren met servicerobots

Starink denkt dat het gebruik van robots ook gestimuleerd kan worden door campagnes, voorlichting en het delen van best practices. ‘Ook al wordt er positiever gepraat over robots, in heel veel organisaties zal er ook weerstand zijn. Niet overal is de acceptatiegraad hoog.’ Hij ziet hier een taak weggelegd voor bijvoorbeeld brancheorganisaties. ‘En ik zou tegen iedereen zeggen: ga experimenteren, zet een pilot op. Ervaar wat die robots kunnen en doen. Je hoeft geen technologiebedrijf te zijn om hiermee aan de gang te gaan.’