Industrie weet kosten beter door te berekenen dan logistiek

De industrie in Nederland slaagt er beter in hogere kosten, onder andere door inflatie, door te berekenen aan klanten dan logistieke bedrijven en transporteurs. Dat blijkt uit de 2023-editie van het jaarlijkse Strategie Trendonderzoek door adviesbureau Berenschot. De totale kosten voor de productiebedrijven zijn het afgelopen jaar met 10 procent gestegen, terwijl de sector de prijzen met 9 procent wist te verhogen. De totale prijsstijging van 9 procent voor de logistiek wist deze sector slechts met een totale prijsstijging van ruim 5 procent te compenseren. Voor de handels- en retailbedrijven bedroegen de totale kosten- en prijsstijging respectievelijk iets boven en iets onder de 8 procent.

Berenschot constateert dat bij de structurele kostenstijgingen slechts een beperkt aantal bedrijven overgaat tot ‘traditionele’ maatregelen, zoals het reduceren van het aantal medewerkers. Prijzen verhogen is voor 63 procent van de respondenten de belangrijkste maatregel als gevolg van inflatie, gevolgd door procesoptimalisatie voor 27 procent van de bedrijven en de reductie van indirecte kosten voor 16 procent.

‘Het inflatiespook waart rond en is onze nieuwe realiteit’, zegt Hans Büthker, CEO van de Nederlandse producent Neways Electronics, in reactie op het onderzoek. De inflatie is een exogene schok van formaat. De salarissen en prijzen stijgen en componenten zijn niet altijd beschikbaar. ‘Er staat druk op de relatie met zowel onze medewerkers als onze klanten’, voelt Büthker. Neways wil enerzijds de contracten met klanten zo veel mogelijk respecteren, maar wordt ook gedwongen om met klanten te zoeken naar oplossingen voor prijsstijgingen die de financiële marges te veel onder druk zetten.

‘Het wordt allemaal kortcyclischer, en meer transparantie in de supply chain is cruciaal. Klanten zijn gelukkig vaak bereid om mee te denken, meer met ons te partneren en samen naar een oplossing te zoeken voor tekorten en hoge(re) prijzen, maar eisen transparantie als voorwaarde.’ Ook ziet Büthker dat klanten steeds meer willen uitbesteden, maar wel het liefst aan lokale partners dicht bij de eigen productie, dus in de vorm van extreme nearshoring. ‘De fysieke nabijheid van toeleveranciers moet toeleveringsrisico’s zoals we die de afgelopen periode hebben gezien, verkleinen.’

Loonsverhoging lager dan inflatie

Volgens de onderzoekers blijft het vinden, binden en boeien van medewerkers cruciaal voor vrijwel alle organisaties. Na een sterke toename in 2022 geeft ook dit jaar 47 procent van de deelnemers aan dat de arbeidsmarkt nog steeds een grote strategische impact heeft op de koers van de eigen organisatie. Voor veel organisaties is een looncorrectie op basis van inflatiecijfers echter géén optie.

De gemiddelde loonstijging in de industrie was het hoogste van alle sectoren in Nederland, namelijk 6,8 procent, voor handel en retail 6,1 procent en voor transport en logistiek 6,0 procent. Deze loonsverhogingen zijn vrijwel altijd lager dan het inflatiecijfer van 10 procent.

Géén duidelijke strategiekeuzes

Voor de meeste bedrijven blijken bestaansrecht, doel, missie en visie volgens Berenschot wel helder te zijn. Ook hebben bedrijven in veel gevallen het speelveld ten aanzien van klanten en producten duidelijk gedefinieerd. In de praktijk is het echter lastig om de waardepropositie concreet uit te werken, klanten te segmenteren en duidelijke keuzes te maken.

De meeste bedrijven in de industrie kiezen voor de strategie van Customer Intimacy, gevolgd door Product Leadership en slechts beperkt Operational Excellence (kostleiderschap). Het belangrijkste strategische onderwerp in de boardroom is innovatie en disruptie, volgens 63 procent van de industrie. Bij logistieke bedrijven is voor 56 procent digitalisering het strategische thema, gevold door de energietransitie met 44 procent. Beide onderwerpen lijken voort te komen uit de noodzaak om kosten te besparen, aangezien de overgrote meerderheid van de logistieke bedrijven Operational Excellence als waardestrategie nastreeft.

Ondanks oplopende geopolitieke spanningen en onzekere economische vooruitzichten zien bedrijven nog volop groeikansen in 2023. Van de deelnemers aan het onderzoek door Berenschot verwacht 90 procent dit jaar te groeien qua omzet. Een groot deel van hen (32%) verwacht zelfs een groeicijfer van meer dan 10 procent te kunnen presenteren.