Herstel Nederlandse industrie lijkt nabij

De Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie is opnieuw iets gestegen, van 48.9 in januari naar 49.3 in februari. ‘Deze kleine verbetering bevestigt onze verwachting dat de industriële productie ongeveer de bodem heeft bereikt en in de loop van dit jaar geleidelijk kan herstellen’, meldt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij ABN-Amro. 

Hoewel gestegen, wijst de huidige indexscore onder de 50 nog altijd op een licht afnemende bedrijvigheid. De verbetering van de Nevi Inkoopmanagersindex is vooral te danken aan de slechts minimaal gedaalde productie en een geringe stijging van de werkgelegenheid.

In 2023, na een paar jaar van snelle groei, daalde de Nederlandse industriële productie met 7,7 procent, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het was de grootste afname van de productie sinds 2009, toen een min van 8,7 procent werd gemeten.

‘De productie van de machine-industrie daalde vorig jaar met 17 procent, maar lag uiteindelijk wel nog steeds hoger dan in 2021. Bovendien lijkt het erop dat de vraag begint te verbeteren, want zwaargewicht ASML rapporteerde een sterk herstel van de nieuwe orders in het laatste kwartaal van 2023’, aldus Swart.

Zorgen over energie-intensieve industrieën

De situatie lijkt ernstiger voor energie-intensieve branches, zoals de chemische industrie (-13% productie in 2023) en de basismetaalindustrie (-20%). Swart: ‘Ondernemers luiden al sinds 2022 de noodklok en inmiddels maakt ook een groeiend aantal beleidsmakers zich zorgen over de toekomst van deze energie-intensieve industrieën in Europa.’

Zo uitte afgelopen maand ook Isabel Schnabel, bestuurder van de Europese Centrale Bank, haar ongerustheid. Volgens haar tasten de hoge energieprijzen, veroorzaakt door de Russische invasie van Oekraïne, de concurrentiepositie van bedrijven in de Europese Unie (EU) aan.

Voor industriële bedrijven in de EU zijn de elektriciteitsprijzen zelfs drie keer zo hoog als in de Verenigde Staten en twee keer zo hoog als in China. Dat ondermijnt de van oudsher sterke positie van de eurozone in deze industrieën, meent Schnabel. Zij raadt daarom aan de groene transitie te versnellen, wat gezien de problemen met onder andere netcongestie makkelijker is gezegd dan gedaan.

Gasprijzen verder gedaald

In elk geval zijn de gasprijzen in februari verder gedaald, wat het leed van de hoge energieprijzen toch wat verzacht. ‘De vraag naar energie-intensieve producten zou wat kunnen verbeteren, ook doordat veel afnemers daarvan in 2023 overtollige voorraden hebben afgebouwd. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat de energie-intensieve industriële branches op korte of middellange termijn geheel zullen herstellen, gezien de druk op de concurrentiepositie van Europa’, aldus Swart.