Eerste krimp in winkelverkopen sinds tien jaar

Voor het eerst in tien jaar krimpt de afzet in de detailhandel, vermoedelijk met 2 procent. De inkoop-, energie- en personeelskosten zijn hoger geworden, net als de huren, en ook een tekort aan personeel zorgt voor een rem op de groei bij veel winkeliers. Bovendien moet de tijdens de coronaperiode opgebouwde belastingschuld worden terugbetaald. Verwacht wordt dan ook dat het aantal faillissementen en bedrijfsbeëindigingen in 2023 toeneemt, blijkt uit het nieuwe vooruitzicht Retail van ING Research.

‘De 2 procent krimp komt met name door een sterke terugval in het non-food segment, dat het meest conjunctuurgevoelig is’, stelt Katinka Jongkind, sectoreconoom Retail bij ING Research. ‘Door de hoge inflatie en een aanhoudend laag consumentenvertrouwen houden consumenten in de winkelstraat meer en meer de hand op de knip. Zeker wat betreft niet-noodzakelijke goederen zoals woninginrichting en elektronica. De winkelverkopen in vrijwel alle non-food segmenten vallen dan ook sterk terug ten opzichte van 2022, toen er nog sprake was van een inhaalslag in de winkelstraat na de coronapandemie. Naar verwachting vindt er in alle non-food segmenten, behalve die van de persoonlijke verzorging, volumekrimp plaats. De grootste krimp doet zich voor bij woon- en elektronicawinkels.’

Vooral voedingsmiddelen en kleding fors duurder

Voor de detailhandel wordt voor 2023 een omzetgroei van gemiddeld 5 procent verwacht. Die groei komt vrijwel volledig door de fors hogere prijzen die winkeliers rekenen. In de eerste zeven maanden van 2023 stegen de prijzen van voedingsmiddelen gemiddeld met 16 procent. Ook kleding werd met 11 procent flink duurder, net als persoonlijke verzorgingsproducten, zoals shampoo, parfum etc. (+9%). Hoewel de grootste prijsstijgingen waarschijnlijk achter de rug zijn, blijft de algemene inflatie dit jaar met gemiddeld rond de 4,5 procent relatief hoog.

In food verschuiving van speciaalzaak naar supermarkt

‘In termen van omzetontwikkeling is 2023 een extreem jaar voor ondernemers in de foodretail, met een verwachte omzetgroei van bijna 8 procent’, meldt Thijs Geijer, sectoreconoom Food bij ING Research. Volgens hem is dit echter volledig terug te voeren op hogere prijzen. En de toegenomen kosten voor inkoop, transport, energie en personeel geven volgens Geijer ook volop reden voor aanpassingen van de prijzen in het schap. ‘Net als in 2022 krimpt de afzet dit jaar doordat consumenten minder kopen. Ook verschuiven de bestedingen van consumenten door de hoge inflatie van speciaalzaak naar supermarkt en van A-merk naar huismerk.’

E-commerce weer in rustiger vaarwater

Na een ongekende groei van e-commerce tijdens de coronapandemie, is de sector in 2023 weer in rustiger vaarwater beland. Voor 2023 wordt een omzetgroei van 4 procent in online aankopen verwacht, na een lichte daling in 2022. Met het verdwijnen van de lockdowns begin 2022 werd een deel van de online aankopen weer in de fysieke winkels gedaan. Desondanks is de verwachting dat er de komende jaren een verdere verschuiving plaatsvindt van fysiek naar het online verkoopkanaal. Niet alleen omdat consumenten het gemak van online winkelen hebben ervaren, maar ook doordat winkeliers vaker een multichannel-strategie hebben, waarbij ze nogal eens een minder groot assortiment in de winkel aanbieden dan online. Bovendien zorgt een tekort aan personeel mogelijk voor impact op de service in de fysieke winkel, aangezien nog altijd vier op de tien winkeliers met personeelstekorten kampen.