Circulair zijn behelst meer

Er wordt vaak gezegd dat supply chains sustainable en circulair moeten zijn. Een circulaire supply chain heeft als doel om hergebruik van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Dat is genoegzaam bekend. En wat mij betreft is dit ook een prima omschrijving, maar deze is niet compleet. Een duurzame supply chain gaat ook over duurzame ketenrelaties, waarbij de lange termijn altijd de voorkeur geniet boven resultaten op de korte termijn.

Veel bedrijven vinden dat zij circulair zijn. Ze hebben zonnepanelen, gebruiken regenwater in de toiletten, hergebruiken grondstoffen, gebruiken geen gevaarlijke stoffen in productieprocessen, scheiden afval, et cetera. Allemaal goed natuurlijk, maar deze bedrijven tenderen ook vaak, zeggen samenwerkingsverbanden op of werken alleen op transactioneel niveau samen met leveranciers, zij vervangen medewerkers als de productiviteit te laag is, enzovoort. Kortom: dat is allemaal niet duurzaam.

Ketenbelang

Circulair zijn gaat veel verder dan het duurzaam produceren van producten. Het gaat ook om de manier waarop de supply chain wordt bestuurd. Een label dat aangeeft dat er rekening wordt gehouden met de arbeidsomstandigheden in andere landen volstaat wat mij betreft niet. Dat is in mijn ogen heel normaal. Duurzame relaties zijn net zo belangrijk als ‘netjes’ produceren. Dergelijke relaties zijn gericht op de lange termijn, bestaan vanwege ‘geven en nemen’ en gaan uit van het hogere ketenbelang, in plaats van het belang van een individuele schakel in de supply chain.

Dit vraagt om integraal ketendenken en dat is in mijn ogen bij veel bedrijven nog best beperkt aanwezig. Eigenbelang op korte termijn wint over het algemeen nog vaak, zeker als duurzaamheid een wat grotere investering vraagt. Dit wordt dan gecompenseerd met de eerdergenoemde voorbeelden, maar eigenlijk is dat relatief gemakkelijk. Trek je portemonnee, vraag subsidie aan en regel het. Echter, duurzame relaties opbouwen duurt veel langer, maar zorgt er wel voor dat de hele keten in denken en doen sustainable wordt. Dat vraagt om vertrouwen.

Investeren in tijd, geduld en visie

Kortom: circulair en duurzaam zijn zit niet alleen in producten en productieprocessen, maar het zit vooral ook in de manier waarop je als bedrijf omgaat met ketenpartijen. Als je dat doet vanuit het kortetermijnperspectief is hergebruik van grondstoffen nog steeds goed, maar je slaat de plank eigenlijk nog altijd behoorlijk mis. Het opbouwen van duurzame relaties is dus meer dan alleen de circulaire gedachte van hergebruik en zo weinig mogelijk waardevermindering. Het vraagt vooral om het investeren in tijd, geduld en visie. Daar moet het mee beginnen. Circulariteit is dus veel meer.

Edward Heijnen, zelfstandig interim-professional supply chain-procesverbeteringen