Beter inzicht in knelpunten door visualisatie van ecosystemen

Veel bedrijven worstelen met de gevolgen van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne die ze niet hadden voorzien. Tijdens de op 13 oktober gehouden SCM Talkshow deed talkshow host Martijn Lofvers een oproep om ecosystemen te visualiseren en scenario’s te creëren. Alliance Automotive en Boon Edam gaven al gehoor aan die oproep. ‘Belangrijkste conclusie is dat we samen met onze leveranciers moeten blijven optrekken.’ 

Door Marcel te Lindert

Voor heel veel bedrijven kwam de inval van Rusland in Oekraïne op 24 februari van dit jaar onverwacht. Niet voor het Amerikaanse leger, dat vorig najaar al waarschuwde voor deze oorlog. ‘In Europa waren we geen oorlogen meer gewend, maar de Amerikaanse militairen hadden zich al voorbereid. Die hadden eind vorig jaar alle scenario’s al uitgewerkt. Zij hadden ook al in beeld gebracht wat de mogelijke reacties op de inval zouden zijn en tot welke vervolgreacties die zouden leiden. Ze wisten toen al wat de mogelijke eindscenario’s zouden zijn’, vertelt Martijn Lofvers, chief trendwatcher bij Supply Chain Media en host van de SCM Talkshow.

Visualiseren van het ecosysteem

De oorlog heeft grote impact op wereldwijde supply chains. Die waren al ontwricht door de uitbraak van het coronavirus en de gevolgen daarvan, zoals de stijgende prijzen van transport, energie, grondstoffen en onderdelen. Lofvers toont een illustratie met de verschillende rimpeleffecten die de afgelopen jaren zijn ontstaan, waaronder de inflatie en de dreigende recessie. ‘Deze illustratie is een jaar oud. Toen had ik de huidige hoge inflatie al voorspeld. Door de prijsstijgingen zien we de vraagpatronen opnieuw veranderen. Consumenten denken meer dan voorheen na over de vraag waaraan ze hun geld wel of niet uitgeven. Dat zal zijn weerslag hebben op de economie.’

Lofvers roept bedrijven op om dezelfde aanpak als de militairen te volgen. Breng in beeld wat de gevolgen zijn van de oorlog in Oekraïne en andere geopolitieke fricties voor de bedrijfsvoering. Teken de scenario’s uit die zich kunnen voordoen. ‘En kijk verder dan de lineaire ketens van leveranciers en afnemers die we allemaal kennen uit onze studieboeken. Knelpunten kunnen ontstaan in het hele ecosysteem waarin bedrijven opereren. Dat ecosysteem bestaat niet alleen uit leveranciers en afnemers, maar ook uit contractverpakkers, logistiek dienstverleners en containervervoerders. En denk ook aan banken, overheden en NGO’s die een steeds grotere invloed uitoefenen. Wie probeert het hele ecosysteem te visualiseren, ziet veel beter waar het wringt.’

Samen plannen met leveranciers

Boon Edam en Alliance Automotive zien inderdaad de vraagpatronen flink verschuiven. Na de uitbraak van het coronavirus had Alliance Automotive een afname van de vraag naar auto-onderdelen verwacht, maar het tegenovergestelde gebeurde. Het wagenpark in de Benelux groeide, met name door de stijgende verkoop van tweedehandsauto’s. ‘Omdat de olieproductie werd teruggeschroefd, stond de beschikbaarheid van bijproducten als plastics, olie-additieven en screenwash onder druk. We hebben heel veel profijt gehad van de goede relaties met onze leveranciers. Door met hen te delen hoe de vraag zich ontwikkelt en samen te plannen, hebben we eigenlijk geen leverproblemen gehad’, meldt Ardjan van der Blonk, supply chain-directeur van Alliance Automotive.

Boon Edam zag door de groei in e-commerce de vraag naar toegangs- en beveiligingssystemen voor datacenters en fulfilmentcenters opeens verdrievoudigen. ‘Daar waren we totaal niet op voorbereid’, zegt Aron Waas, chief supply chain officer van Boon Edam. ‘Ondanks alle perikelen moesten we de productie opeens opschalen, terwijl belangrijke componenten zoals microchips nauwelijks meer verkrijgbaar waren. Nu we de problemen redelijk onder controle hebben, zien we de vraag naar producten voor datacenters en fulfilmentcenters volledig afvlakken. Door het grillige vraagpatroon verandert de productmix continu, wat grote problemen oplevert voor de productieplanning.’

Prijsstijging van 35 procent

De aanvoer van microchips heeft Boon Edam onder controle gekregen door aan leveranciers lange commitments tot drie jaar af te geven. Nu levert de aanvoer van glas problemen op. ‘We gebruiken voornamelijk gelaagd glas, waarvoor in de productie heel veel energie nodig is. Door de hoge gasprijzen ligt de prijs van dat glas nu 35 procent hoger dan een jaar geleden. Dat leidt tot nieuwe vragen. Moet je die prijsstijging doorberekenen aan klanten? Heb je dan nog wel marktconforme tarieven? Wat doet de concurrentie?’

Ondertussen is Waas op zoek naar alternatieve glasleveranciers. Dat is een kwestie van zoeken, zoeken en nog eens zoeken. Die zitten niet in Duitsland, maar in Israël of Peru. Dat levert weer andere vragen op. ‘Het transport van het breekbare glas per schip is een aandachtspunt. Hoe voorkom je schade aan producten? En de exacte afmetingen van het glas staan vooraf niet vast. Wat betekent dat voor de inkoop?’, aldus Waas, die zich net als Van der Blonk gelukkig prijst met de goede relatie met leveranciers. ‘Daardoor hebben we de productieslots bij de Duitse glasleverancier kunnen behouden. Wij zorgen voor een goede, stabiele onderstroom aan orders, maar het liefst hadden ze onze productieslots gegeven aan een andere klant die bereid is om nog meer te betalen.’

Workshop scenario’s bouwen

Wat militairen afgelopen najaar al hadden gedaan, hebben Alliance Automotive en Boon Edam dit jaar gedaan: scenario’s bouwen en analyseren. In een workshop brachten beide bedrijven in kaart welke scenario’s in hun ecosysteem kunnen optreden. ‘Moeilijk om te doen, maar een ontzettend interessante en nuttige oefening’, stelt Van der Blonk. ‘Sommige scenario’s hadden we wel eens benoemd, maar pas toen we aan de slag gingen met de uitwerking daarvan werd duidelijk hoe groot de impact op onze supply chain is. We hebben een aantal actiepunten gedefinieerd waarmee we echt aan de slag moeten. De belangrijkste conclusie is dat we samen moeten blijven optrekken met onze leveranciers.’

Waas deelt die conclusie. ‘Een andere conclusie is dat het ontwerp van het product een beperkende factor is. Als we een ander component willen gebruiken in een product, moet dat eerst door de molen heen. We kunnen niet zomaar de ene motor of chip door de andere vervangen. De nieuwe component moet gekeurd en getest worden. Dat kan zomaar een jaar duren. Dat is een lastige factor die ons beperkt in flexibiliteit en wendbaarheid. Een mogelijke oplossing is het uitbesteden van bepaalde kernactiviteiten. We doen nog steeds heel veel zelf, maar door voor sommige activiteiten een partner te zoeken, kunnen we onze supply chain wendbaarder maken.’

Deze uitzending gemist? Bekijk hem hier terug. >>