Nederlandse industrie optimistisch het nieuwe jaar in

Het optimisme van de Nederlandse industrie voor 2025 is toegenomen. De Nevi Inkoopmanagersindex over december 2024 verbeterde met maar liefst twee punten, van 46,6 naar 48,6. De productie nam nog wel iets af en ook het aantal nieuwe orders daalde gestaag, maar wel in een minder hoog tempo dan vorige maand.

ABN Amro verwacht dat de vraag in 2025 dankzij de dalende rente wat zal aantrekken. ‘Met name de vraag vanuit de chipindustrie kan toenemen, zodra chipfabrikanten investeren in uitbreiding van de capaciteit. Fabrikanten van machines, elektrotechnische onderdelen en metaalproducten zullen daarvan profiteren. Dankzij de lagere rente kan ook de vraag naar bouwmaterialen aantrekken, vooral tegen het eind van het jaar’, aldus Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij deze bank.

Volgens Swart verkeren veel energie-intensieve fabrieken momenteel in een crisis. De hoge energieprijzen in Europa hebben de concurrentiepositie van bedrijven in vooral de chemie en de basismetaalindustrie aangetast. ‘De Europese staalindustrie gaat gebukt onder een combinatie van factoren. De vraag vanuit een aantal belangrijke markten zoals de auto-industrie en de bouw is zwak. Daarnaast heerst er malaise in de Chinese bouwsector, waardoor Chinese staalproducenten actiever worden op de Europese markt.’

Cocktail van zwakke vraag en hoge energiekosten

Gezien deze cocktail van zwakke vraag en hoge energiekosten is het volgens Swart de vraag of multinationals nog wel bereid zijn te investeren in energie-intensieve bedrijven in Europa. Voor de verduurzaming van de industrie zijn echter forse investeringen nodig. In Nederland zijn de nettarieven bovendien aanzienlijk hoger dan in de naburige landen. Swart: ‘Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei heeft miljarden subsidie klaarliggen voor de verduurzaming van de industrie.’

Net als het kabinet Rutte IV wil het kabinet Schoof maatwerkafspraken maken met de grootste uitstoters, maar de gesprekken verlopen moeizaam, stelt Swart. ‘Net voor het kerstreces is de eerste maatwerkafspraak gemaakt met chemiebedrijf Nobian, waarmee 185 miljoen euro aan subsidie en 645 miljoen euro aan investeringen is gemoeid. Wat de maatwerkafspraken betreft moet 2025 het jaar van de waarheid worden, zeker ook gezien de benodigde investeringen in de infrastructuur, zoals het elektriciteitsnet.’

Kunststofsector worstelt met hoge energiekosten

Ook de kunststofsector heeft het moeilijk. ‘Bedrijven die plastic afval recyclen, worstelen met hoge energiekosten en goedkope concurrentie uit Azië’, schetst Swart. Doordat onder andere China de westerse sancties op olie uit Rusland niet steunt, kunnen Chinese concurrenten dus gebruik maken van goedkope Russische olie, waardoor de productie van ‘virgin’ kunststof beduidend goedkoper is dan de productie van kunststof recyclaat. Dat heeft eind 2024 geleid tot een golf aan faillissementen bij verwerkers van plastic afval.

Ook nieuwe regels met betrekking tot duurzaamheid leiden tot onzekerheid. ‘Zo is Nederland van plan in 2027 de Nationale Circulaire Plastic Norm (NCPN) in te voeren, een verplichting voor Nederlandse kunststofverwerkers om een bepaald percentage gerecycled kunststof of biogebaseerde kunststof bij te mengen in hun productieproces. Daarmee wil Nederland vooruitlopen op de Europese verordening Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) van 2030. De verwachting is echter dat deze eenzijdige kostenverhoging de concurrentiepositie van Nederlandse kunststofverwerkers zal verslechteren’, aldus Swart.

Herstel hangt met name af van groei chipmarkt

En dan zorgt ook de herverkiezing van Donald Trump tot Amerikaans president nog voor onzekerheid. Door hem aangekondigde maatregelen, zoals nieuwe invoerheffingen op buitenlandse producten, kunnen gevolgen hebben voor de internationale handel en de export van de Europese industrie. Swart: ‘Het herstel van de Nederlandse industrie in 2025 hangt dus met name af van de groei van de chipmarkt, die vooral door de toenemende investeringen in kunstmatige intelligentie wordt gestimuleerd.’ Volgens hem verwacht ABN Amro dat de Nederlandse industrie dit jaar met 4,5 procent zal groeien.