Toeleveringsketens nog altijd verre van normaal

Nederlandse bedrijven hoorden we de afgelopen maanden nog amper over congestie in de supply chain. Alle aandacht ging uit naar de hoge energiekosten, de dalende economische prognoses en de moeilijke situatie op de wereldmarkt. Betekent dat dat de situatie voor leveranciers in 2024 is hersteld? Helaas, de toeleveringsketens zijn nog altijd verre van normaal. Dat blijkt uit de cijfers in het laatste Supply Chain-rapport van Reichelt Elektronic.

Voor het onderzoek, dat nu al drie jaar op rij wordt uitgevoerd, werden 250 Nederlandse industriële bedrijven ondervraagd door onderzoeksinstituut OnePoll. De resultaten maken duidelijk dat problemen in de supply chain nog steeds wijdverbreid zijn bij de bedrijven in ons land.

Dit jaar meldde 78 procent grote of matige verstoringen als gevolg van knelpunten in de toeleveringsketen. 34 procent moest de productie zelfs voor ten minste twintig dagen stilleggen vanwege ontbrekende componenten – een enorm verlies voor de getroffen bedrijven.

Verbetering ten opzichte van 2023

Toch is er wel sprake van een verbetering ten opzichte van vorig jaar. Toen moest 49 procent de productie voor ten minste twintig dagen stilleggen. Het gemiddelde aantal verloren productiedagen daalde ook. Terwijl machines in 2022 nog 47 dagen stilstonden, was dat in 2023 al dertig dagen. Dit jaar lag dit cijfer rond de 21 dagen.

Reserveonderdelen voor apparaten en machines (44%) en sensoren (40%) waren in 2024, net als vorig jaar, het moeilijkst te verkrijgen. Ook aan batterijen was dit jaar moeilijk te komen (32%), terwijl deze in 2023 nog goed beschikbaar waren (16%).

De allergrootste uitdagingen waren dit jaar echter de hoge energiekosten (67%) en de strengere milieuvoorschriften (66%). Ook de prijsverhoging voor moeilijk verkrijgbare componenten was een issue in 2024 (63%). En net als vorig jaar denkt 45 procent nog steeds dat de situatie ook de komende twaalf maanden niet veel zal veranderen.

Productbeschikbaarheid beïnvloedt assortiment

Reichelt Elektronik noemt het ook interessant om te zien hoe sterk productbeschikbaarheid het productassortiment en het productontwerp beïnvloedt. Zo gaf 32 procent van de respondenten aan dat ze bij de ontwikkeling van nieuwe producten nog meer aandacht besteden aan de beschikbaarheid van componenten op de lange termijn.

Ook haalde 30 procent van de bedrijven een product uit het assortiment omdat bepaalde onderdelen niet (goed) beschikbaar meer zijn. Om toch aan de benodigde onderdelen te komen, heeft meer dan een derde (41%) alternatieve leveranciers gevonden voor alle of bijna alle componenten.

Meer voorraad en regionale leveranciers

Om zich beter te beschermen tegen materiaaltekorten hebben de meeste bedrijven gekozen voor zowel lange- als kortetermijnoplossingen. Zo heeft 39 procent van de bedrijven zijn voorraad van bepaalde onderdelen flink vergroot. Nog eens 44 procent is van plan dit in 2025 te gaan doen.

Het langetermijnplan om de supply chain te regionaliseren en te diversifiëren, wordt door sommige bedrijven ook al uitgevoerd. Zo is 28 procent inmiddels overgestapt op regionale leveranciers om minder afhankelijk te zijn van internationale invloeden. Nog eens 43 procent is van plan dit het komende jaar te doen. Ook heeft 38 procent van de bedrijven het leveranciersnetwerk al uitgebreid; nog eens 47 procent is van plan dit het komende jaar te doen.

Invloed van het Lieferkettengesetz

Gebeurtenissen op de wereldmarkt of politieke gebeurtenissen zijn echter niet de enige drijfveren voor bedrijven om hun supply chains te veranderen. Een op de drie bedrijven (34%) heeft dit jaar maatregelen genomen om de veiligheid van hun toeleveringsketens te vergroten en zich zo te beschermen tegen aanvallen. Bijna de helft van de bedrijven (44%) is van plan om deze stap het komende jaar te zetten.

De invloed van het Lieferkettengesetz (sinds 01-01-2023 in Duitsland van kracht) is volgens Reichelt Elektronik ook duidelijk zichtbaar: 29 procent van de ondervraagde bedrijven is dit jaar van leverancier veranderd om aan de wet te voldoen en 48 procent is van plan dit binnen de komende twaalf maanden te doen.

Internationale uitdagingen

De stijgende kosten van componenten (63%) zijn niet de enige factor die de prijsdruk in Nederlandse industriële bedrijven verhoogt. De respondenten zien de hoge energiekosten (67%) als het grootste obstakel. Ook is voor veel bedrijven de uitdagende economische situatie wereldwijd (56%) en in eigen land (52%) een probleem. De oorlog in Oekraïne (49%) en mogelijke of verhevigde handelsconflicten tussen China en de EU (40%) werden genoemd als bijzonder negatieve invloeden, op de voet gevolgd door een mogelijk escalerend conflict in het Midden-Oosten (40%).

Meer bescherming tegen buitenlandse concurrenten

Een blik naar binnen leert dat meer dan de helft van de bedrijven (61%) het ermee eens is dat de huidige regering hen een solide basis biedt voor handel in een internationale context. Wat ze graag zouden zien om nog succesvoller te zijn, is meer eenheid binnen de huidige regering rondom EU-besluitvorming (36%).

Bedrijven willen daarnaast ook meer bescherming tegen buitenlandse concurrenten. Vooral wanneer deze gesteund worden door overheidssubsidies, zoals in China het geval is (32%). Ook willen ze meer vrije handel kunnen hebben met landen buiten de EU (31%). Veel bedrijven vinden het ook belangrijk dat er minder interne conflicten binnen de huidige regering zijn (29%).

Slimmere manieren vinden

‘Hoewel knelpunten in de toeleveringsketen dit jaar minder aandacht hebben gekregen in het licht van even belangrijke uitdagingen zoals hoge energiekosten, betekent dit niet dat de situatie in de keten is versoepeld’, vat Christian Reinwald, hoofd productmanagement en marketing bij Reichelt Elektronik, samen. Nederlandse bedrijven moeten volgens hem nog slimme manieren vinden om efficiëntie, kwaliteit en kostenbeheersing in hun productie te garanderen. Dat bedrijven kiezen voor korte- én langetermijnoplossingen noemt Reinwald echter ‘een goed teken’.