Verlammende besluitvorming

Veel bedrijven vragen zich momenteel af of ze niet (een deel van) hun toeleveranciers of eigen productie moeten verplaatsen vanuit China of Taiwan naar andere landen in Zuidoost-Azië. Zo sprak ik onlangs meerdere elektronicaproducenten uit de Eindhovense Brainportregio die hiermee worstelen. De afweging is lastig, omdat het moeilijk is alle onderliggende informatie te verzamelen om dit door en door ‘feitengebaseerd’ te doen.

Het is in dit geval van belang om alle risico’s goed in te schatten en in kaart te brengen. Het gaat dan om risico’s bij ‘geen actie’ – hoe groot is de kans op een militair of economisch conflict waarbij China en Taiwan zijn betrokken, hoe groot is de kans dat de Amerikaanse regering dual-use en rules-of-origin-wetgeving nog verder gaat aanpassen, en wat zijn de financiële gevolgen indien dit gebeurt? Hier staan de risico’s bij ‘actie’ tegenover – wat is het (financiële) verlies aan economies-of-scale, wat zijn de risico’s in productkwaliteit en toelevering, en welke investeringen zijn er nodig?

Alles uitzoeken en in kaart brengen is een schier onmogelijke taak. Veel informatie is niet of niet goed beschikbaar, er zijn heel grote onzekerheden die ook nog eens van dag tot dag kunnen veranderen, en de objectieve doorrekening van al deze details is niet eenvoudig. Het vergt immers een doorrekening en vergelijking van een hele serie scenario’s.

Paralysis by Analysis

Vanuit de beslissingstheorie is bekend dat een dergelijke veelheid aan informatie en complexiteit in besluitvorming kan leiden tot verlamming, de zogenaamde ‘Paralysis by Analysis’. Ik neem dat ook waar bij veel bedrijven die nu voor deze moeilijke supply chain-keuzes staan. Na een eerste doorrekening – die meestal concludeert dat het kostbaar is en de risico’s erg onzeker zijn – is de conclusie vaak om maar eens af te wachten en meer data te verzamelen. Bij inherente onzekerheden zoals hier is dat echter zelden een verstandige strategie. En zeker geen strategie om onder de verlamming in besluitvorming uit te komen.

De Duitse beslissingswetenschapper Gerd Gigerenzer beargumenteert dat het in vrijwel al dit soort gevallen beter is om met beperkte informatie een eenvoudig beslissingsmodel te construeren en op basis daarvan sneller een besluit te nemen. Zijn onderzoek laat zien dat in veel gevallen dergelijke ‘heuristieken’ tot betere besluitvorming leiden dan complexe analyses die uiteindelijk toch incompleet blijven.

Newsvendor

Voor de hier genoemde supply chain-beslissingen blijft uiteindelijk een eenvoudige ‘newsvendor’ een uitstekende afweging: wat zijn de zekere kosten die ik moet maken en hoe zien de onzekere opbrengsten van een keuze eruit? Beslissen op basis van een eenvoudig model is altijd beter dan wachten op een compleet plaatje dat er nooit zal komen.

Jan Fransoo, hoogleraar Operations en Logistiek Management aan de Tilburg School of Economics and Management