Circulair warehouse van Bleckmann wordt de norm in Europa

Ruim een jaar na de oplevering vierde Bleckmann de opening van het eerste circulaire warehouse van Nederland. Karl Lagerfeld is de eerste klant die bewust heeft gekozen voor verhuizing naar dit warehouse in Almelo. Kenmerk ervan is dat vrijwel alle bouwmaterialen volledig gedocumenteerd en weer opnieuw bruikbaar zijn. In Brussel wordt zelfs gewerkt aan een norm voor circulair bouwen waarvoor de in Almelo gebruikte bouwmethode als leidraad dient. 

Door Marcel te Lindert

Een circulair warehouse impliceert dat alle materialen weer opnieuw kunnen worden gebruikt. Dat is alleen mogelijk als het pand losmaakbaar is gebouwd. Zo is de dakbedekking niet gelijmd, maar geschroefd. En de kolommen zijn niet – zoals gebruikelijk – in beton gegoten, maar in de vloer vastgeschroefd. Wie het dunne laagje beton rondom een kolom met een hamer wegslaat, ziet de bouten zitten. ‘De staalconstructie is volledig demontabel’, vertelt Mark van Onna, general manager real estate bij Bleckmann. ‘Daarnaast zijn de gevelpanelen veel dunner dan normaal. Dat scheelt niet alleen in ruimte, maar ook in transport van de panelen.’

Om hergebruik van materialen mogelijk te maken, is tot in detail vastgelegd welke materialen zijn gebruikt. Niet alleen Bleckmann beschikt als eigenaar van het pand over die informatie, maar ook de gemeente Almelo. Naar verluidt hebben de leveranciers van de materialen een terugnameverplichting. ‘Een circulair warehouse is absoluut duurder dan een conventioneel warehouse’, geeft Van Onna toe. ‘Dat heeft te maken met de beperkte beschikbaarheid van de gebruikte materialen. Maar dat is een kwestie van tijd. Als de vraag naar circulair bouwen toeneemt, neemt ook de beschikbaarheid van materialen toe. Dan zullen leveranciers ook weer meer investeren in doorontwikkeling van die materialen, wat een positief effect op de kosten zal hebben.’

Karl Lagerfeld

Wordt circulair bouwen de standaard voor alle nieuwe warehouses van Bleckmann? Wel als het aan Van Onna zelf ligt, maar hij kan geen garantie geven. ‘Normaal huren we onze warehouses, maar dit gebouw hebben we volledig in eigen beheer ontwikkeld met hulp van VDR Bouwgroep en Palazzo Architecten. Daardoor hadden we meer invloed op de gemaakte keuzes en konden we onze intrinsieke motivatie in het project kwijt’, legt Van Onna uit. ‘We kozen voor een circulair warehouse omdat we dat graag wilden én omdat het er nog niet was.’

De klanten van Bleckmann tonen in ieder geval veel interesse in het circulaire concept. Modehuis Karl Lagerfeld koos bewust voor verhuizing van zijn operatie naar dit warehouse van 45.000 vierkante meter. ‘Deze klant is heel bewust met dit thema bezig. Dat blijkt uit het ontwerp van de kleding en de gebruikte materialen, maar ook uit de inzet van duurzaam transport voor de last mile’, weet Van Onna. ‘Vergeet niet dat de fashion-sector waarin wij opereren qua duurzaamheid niet altijd positief in de schijnwerpers staat. Alle partijen in de keten zijn bezig om stappen te zetten op dat vlak. En warehouses zijn onderdeel van die keten.’

Circulair wordt de norm

Andere klanten van Bleckmann hebben aangegeven graag een kijkje te willen nemen. ‘Wij inspireren onze klanten graag om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Onder meer met onze hersteldienst, waarmee we teruggestuurde kleding een tweede leven kunnen geven. We willen onderdeel van de oplossing zijn, niet van het probleem’, zegt Van Onna, die benadrukt dat Bleckmann voor het circulaire warehouse geen concessies hoefde te doen aan de logistiek. ‘Dat was ook het uitgangspunt. De gebruiker mag geen verschil merken, want dan zou circulariteit een belemmering zijn en gaat het concept niet werken.’

Het warehouse in Almelo is gebaseerd op Nexteria, het concept voor circulair bouwen dat VDR Bouwgroep al in 2018 ontwikkelde. Geestelijk vader van dit concept is Cor van Dijken, die daarna de stichting Building for Good oprichtte en voorzitter is van de NEN-commissie Circulair Bouwen. Als vertegenwoordiger van Nederland is hij lid van de Europese standaardisatiecommissie die werkt aan normen voor circulair bouwen. ‘Het gebouw dat hier is neergezet, wordt nu de standaard. De principes die hier zijn toegepast, gaan we opschrijven als norm’, stelt Van Dijken.

Geen geld meer lenen

Van Dijken wijst op de Europese Green Deal, een pakket beleidsmaatregelen waarmee onder meer de circulaire economie wordt gestimuleerd. Onderdeel daarvan is de herziening van de Europese Verordening Bouwproducten (Construction Products Regulation), waarin ook afspraken zijn gemaakt over duurzaamheidsprestaties. ‘Alles wat daarin staat, wordt overgenomen in het Bouwbesluit. Vanaf 2025 of 2026 krijgen alle partijen in de bouwkolom daarmee te maken. Daarnaast krijgen we te maken met de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). De bedrijven die hieraan moeten voldoen, zullen gaan vragen om circulair bouwen. Wie dat niet doet, krijgt straks geen goedkeuring voor zijn jaarverslag. En kan dan geen geld meer lenen bij de bank. Of ziet in ieder geval zijn rente omhoog gezet worden.’

In het warehouse zijn de operaties van drie klanten ondergebracht. Naast Karl Lagerfeld gaat het om Donna Karan, het modehuis dat onderdeel is van hetzelfde bedrijf als Karl Lagerfeld. Omdat de vrije hoogte in het gebouw 15,20 meter bedraagt, heeft Bleckmann een deel van het warehouse kunnen voorzien van vier entresolvloeren. In dit gebied met legbordstellingen en stellingen voor hangende kleding vindt de picking en packing plaats. De bulkvoorraad ligt in een smallegangenmagazijn dat zo hoog is dat het ontwerp van de smallegangentrucks moest worden aangepast. De vloer is daarnaast zo vlak dat in de toekomst – bij stijgende volumes – een automatisch opslag- en orderpicksysteem zoals AutoStore kan worden geplaatst.

Amazon als derde klant

De derde klant is Amazon, wiens operatie is ondergebracht in een deel van het warehouse dat fysiek volledig is afgescheiden van de rest. Het is een van de drie operaties van Bleckmann voor de e-commercegigant, de andere twee vinden plaats in het Verenigd Koninkrijk. In de legbordstellingen liggen geen kledingstukken maar andere producten, variërend van stofzuigers tot levensmiddelen. Opvallend zijn de achttien containers die gebruikt worden voor de opslag van gevaarlijke stoffen zoals schoonmaakmiddelen. Het feit dat Amazon nog maar beperkt gebruik maakt van de gehuurde vierkante meters, duidt ook op grote groeiambities in Nederland.