Toekomstbestendig transport vraagt om sturing van de overheid

Veel partijen zetten zich met hart en ziel in voor verduurzaming van de transportsector, maar lopen in de praktijk tegen barrières aan. Tijdens het Transportdebat doet zowel Wehkamp als DHL een opvallende oproep aan de overheid. Wehkamp pleit voor wetgeving om de enorme retourstromen te reduceren, terwijl DHL om een meer pragmatische houding vraagt als het gaat om alternatieve brandstoffen en hybride voertuigen. 

Door Marcel te Lindert 

De eerste die tijdens het jaarlijks terugkerende evenement van Management Producties pleit voor meer sturing door de overheid is de overheid zelf. Dylan Koenders, directeur innovatie en strategie bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, legt uit dat de vraag naar vervoer – zowel van personen als goederen – op de lange termijn met tientallen procenten groeit. De infrastructuur biedt niet genoeg capaciteit om die groei op te vangen. ‘Ook uit het oogpunt van duurzaamheid lopen we tegen grenzen aan. Dan heb ik het niet alleen over CO₂, maar ook over uitstoot van stikstof en fijnstof. Geld om te investeren in infrastructuur hebben we niet. Het budget daarvoor is tot 2040 al vergeven.’

Andere maatregelen zijn dus nodig om de groeiende vraag naar vervoer te faciliteren. Koenders pleit allereerst voor innovatie, waardoor we slimmer gebruik kunnen maken van de beschikbare infrastructuur. Andere oplossingen zijn het beprijzen van het gebruik van de infrastructuur en het opleggen van normen, bijvoorbeeld over de te gebruiken brandstoffen. ‘De vierde oplossing is het stellen van prioriteiten. Misschien moeten we als overheid meer sturing geven en keuzes maken welke stromen wel en niet gebruik mogen maken van de infrastructuur.’ 

Verandering van bestelgedrag

Ook Wehkamp pleit tijdens het Transportdebat voor ingrijpen van de overheid. Het webwinkelbedrijf krijgt ongeveer de helft van alle verkochte producten retour en wil daaraan een einde maken. De kosten lopen uit de hand, stelt Schelte Halma, head of supply chain management & fulfilment bij Wehkamp. ‘Om dat in perspectief te plaatsen: voor het picken van orders hebben we twintig mensen nodig, voor het verwerken van retouren 250 mensen. We hebben alles geprobeerd om de kosten van het retourproces te verlagen, van slimme IT-systemen tot het verstrekken van maatadvies aan consumenten. Niets heeft geholpen. Zonder wetgeving lukt het niet om het bestelgedrag van klanten te veranderen.’

Het is Wehkamp wel gelukt een kleine verandering in het bestelgedrag te realiseren. Het bedrijf heeft besloten om voor elk teruggestuurd product 50 cent in rekening te brengen. Dat bedrag is overigens lang niet voldoende voor het dekken van de retourkosten, die alleen al voor het retourproces in het distributiecentrum oplopen richting 5 tot 6 euro per teruggestuurd product. ‘Maar het retourpercentage ligt nu wel 10 procent lager. De klant die voor 15.000 euro per jaar bestelde en daarvan 85 procent terugstuurde, zijn we nu kwijt.’ 

Pragmatische houding

De vraag is nu wat de volgende stap is. Een retourpercentage van 40 procent vindt Wehkamp nog steeds te hoog. Nog meer retourkosten in rekening brengen is een optie, maar het webwinkelbedrijf vreest zich daarmee uit de markt te prijzen. ‘We hadden gehoopt op meer navolging van andere webwinkels. Die hebben we ook wel gekregen, maar er zijn ook webwinkels die alleen maar uit zijn op meer marktaandeel en nooit retourkosten zullen doorberekenen. Daarom hebben we hulp nodig van de overheid.’

De huisvervoerder van Wehkamp, DHL, heeft tijdens het Transportdebat eveneens een verzoek aan de overheid. De pakketvervoerder is druk bezig met het verduurzamen van het wagenpark. De helft van de bestelauto’s, 2500 in totaal, rijdt al op batterijen. Maar bij verdere verduurzaming van het wagenpark loopt DHL tegen grenzen aan. ‘Zo zijn elektrische bestelauto’s door het batterijpakket zwaarder dan 3500 kilo, waardoor volgens de wet een C-rijbewijs nodig is om ze te mogen besturen. We hebben daarvoor een ontheffing gekregen, maar die loopt nu af. Het is onduidelijk of deze wordt verlengd’, meldt COO Roeland Hofman van DHL.

Hybride voertuigen

Een ander probleem betreft het verduurzamen van de vrachtauto’s die het transport tussen de depots verzorgen. Volgens Hofman heeft de overheid alle pijlen gericht op elektrificatie van deze voertuigen, maar dat biedt op korte termijn geen betaalbare en haalbare oplossing. Hij pleit voor meer aandacht voor alternatieve brandstoffen zoals HVO en voor de inzet van hybride voertuigen. Daarmee is het mogelijk om de uitstoot op korte termijn flink te reduceren, maar de overheid biedt daarvoor weinig stimulans. ‘Zonder een meer pragmatische houding van de overheid is de energietransitie in het transport een onmogelijke opgave.’

Niet iedereen in de zaal is het eens met alle verzoeken die aan de overheid zijn gericht. Meerdere mensen in de zaal roepen Wehkamp op zijn nek uit te steken en voor elke retourzending gewoon die 5 of 6 euro in rekening te brengen. Het Transportdebat werd afgetrapt door Caroline Nagtegaal, die namens de VVD in het Europees Parlement zit. Daar maakt zij zich juist hard voor mínder bemoeienis van de overheid. ‘Ik vind dat de EU te veel gericht is op het halen van percentages en streefdata. We moeten niet alleen doelen stellen en plannen maken, maar ook helpen om die te realiseren. En we moeten niet nog meer voorschrijven als blijkt dat we die doelen niet halen.’