Nieuwe inzichten in de waarde van voorraad

Tijdens de op 15 juni gehouden Nationale Voorraaddag presenteerde hoogleraar Sander de Leeuw (foto) een kwantitatieve methode om voorraadbeheer te benchmarken. Toch is niet alles in cijfers uit te drukken, bleek tijdens de rest van het congres. Volgens lector citylogistiek Walther Ploos van Amstel zijn bedrijven hun voorraad afgelopen jaren anders gaan waarderen, deze is meer strategisch geworden. Quooker en Royal Brinkman konden dit bevestigen en deelden hun praktijkervaringen.

Door Harm Beerens

De Nationale Voorraaddag wordt jaarlijks georganiseerd door kennisplatform IMCC, op kasteel Vanenburg in Putten. Walther Ploos van Amstel, lector aan de Hogeschool van Amsterdam, heeft al heel wat edities meegemaakt. ‘In het verleden ging het vaak over efficiency, over lean, en hoe je met zo weinig mogelijk voorraad de gewenste servicelevels kunt realiseren. Door de pandemie en de daaropvolgende aaneenschakeling van supply chain-disrupties, is die visie achterhaald geworden. Directies zijn gaan beseffen dat voorraad van strategische waarde is om commercieel succesvol te zijn. Als leveranciers te laat leveren en je raakt uit voorraad, kun je ook je klanten niet bedienen.’

Benchmark voorraadbeheer

Maar wat is goed voorraadbeheer? Volgens Ploos van Amstel hangt dat allereerst af van wat voor type bedrijf je wilt zijn. ‘Wil je puur op prijs concurreren of wil je richting je klanten een absolute topservice bieden? Afhankelijk van de strategische keuzes die je hierin maakt, zul je ook je voorraadbeheer moeten organiseren.’ Wanneer doe je het goed als bedrijf? Die vraag wordt ook vaak gesteld aan professor Sander de Leeuw van de Universiteit Wageningen, vertelde hij tijdens zijn keynote. Samen met Slimstock, die het congres mede organiseerde, startte hij een onderzoek naar hoe je voorraadmanagementprestaties kunt meten en benchmarken met andere bedrijven.

‘Er bestaan uiteraard al methoden om de supply chain performance van bedrijven te vergelijken, maar die zijn vaak gebaseerd op vragenlijsten en dus subjectief gekleurd. Ik ben op zoek gegaan naar een puur kwantitatieve methode.’ Hij kwam uit op de zogenaamde data envelopment analysis waarbij je inputvariabelen (voorraadkosten, doorlooptijden, etc.) en outputvariabelen (servicelevel, omzet, etc.) definieert en per bedrijf de conversiefactor uitrekent. Dit getal drukt dan uit in hoeverre een bedrijf erin slaagt om inputvariabelen naar outputvariabelen te converteren. De gemiddelde verhouding wordt de efficiency genoemd en de hoogste score de efficiency frontier. De Leeuw: ‘Bedrijven die op deze efficiency frontier zitten, doen kennelijk iets goed in hun voorraadbeheer, bedrijven die eronder zitten kunnen daar wat van leren.’

Niet alles kwantificeerbaar

‘Leuk zo’n benchmark’, reageert dagvoorzitter Rens de Jong, ‘maar leg je de focus daarmee dan niet opnieuw op efficiency, en ga je dan niet voorbij aan de eerdergenoemde stressbestendigheid van supply chains?’ De Leeuw knikt begrijpend. ‘We hebben in dit onderzoek naar vijf variabelen gekeken, maar je kunt met deze methode ook andere factoren toevoegen, dus ook factoren die iets zeggen over de robuustheid van je voorraad. Voorwaarde is wel dat zo’n variabele kwantificeerbaar moet zijn en dat is niet bij alles mogelijk; de kwaliteit van je personeel bijvoorbeeld. Daarom heeft het ook niet zoveel zin om benchmarks in absolute zin uit te drukken. Het is veel interessanter om te kijken wat een excellent presterend bedrijf nu precies anders doet dan de rest.’

Strategisch voorraadbeheer

Dat voorraadmanagement meer is dan cijfers, bleek ook uit de praktijkverhalen die volgden. Een lage voorraad en een hoge servicegraad is niet het enige dat telt, stelde Ronald van der Tang, COO bij tuinbouwgroothandel Royal Brinkman. ‘In onze markt worden klanten steeds groter en professioneler. Om de juiste volumes te kunnen leveren tegen een scherpe prijs moeten onze voorraadbeheerders zich op tactisch-strategische inkoopbeslissingen kunnen richten, op samenwerking met toeleveranciers. In het verleden kwamen ze daar niet aan toe omdat ze te druk waren met hun operationele taken.’ Dat is ook de reden waarom Royal Brinkman Slim4 heeft geïmplementeerd. ‘Dat onze voorraadwaarde daarmee zal dalen en onze servicegraad omhoog zal gaan, geloof ik wel. Het belangrijkste voor mij is dat inkopers nu 40 procent van hun tijd overhouden om zich met strategische zaken bezig te houden.’

Duurzaamheid hot topic

Bezoekers konden via hun mobieltje kenbaar maken wat zij voor komend jaar als de belangrijkste trends beschouwen. In de word cloud op het scherm popt het woord ‘duurzaamheid’ als grootste topic op, wat voor Ploos van Amstel geen verrassing is. ‘Vanaf volgend jaar zijn bedrijven verplicht over hun CO₂-uitstoot te rapporteren en daarvoor hebben ze ook inzicht nodig in hun toevoerketens. Veel bedrijven realiseren zich dit nog niet, maar dit wordt een enorme uitdaging en zal ook het vakgebied voorraadbeheer raken.’ En zo wordt er met duurzaamheid weer een nieuw facet toegevoegd aan voorraadbeheer. De Nationale Voorraaddag bestaat al meer dan vijftien jaar maar heeft ook in de toekomst geen gebrek aan thema’s.

De Nationale Voorraaddag is een initiatief van kennisplatform IMCC, dit jaar georganiseerd samen met partners Slimstock, Buynamics, nShift en Hardis. Het inschrijfformulier voor de editie 2024 is alweer geopend.