Blockchain kent steeds meer toepassingen in supply chain

De toepassingen van blockchain in supply chain zijn de pilotfase inmiddels voorbij. Voor het traceren van ladingdragers en het volgen van rundvlees uit Mongolië is het scannen van barcodes of een tag gekoppeld aan blockchain inmiddels realiteit. Dat blijkt uit een recent webinar van Supply Chain Media. De Return on Investment (ROI) blijft echter vaak een horde voor brede uitrol van met internet gekoppelde technologie voor Industry 4.0.

Door Marco van der Hoeven

‘Economische efficiëntie blijft nog steeds doorslaggevend voor het gebruik van Industry 4.0’, stelt Christina Reich, Senior Management Consultant bij MHP en projectleider van de recent uitgevoerde Industry 4.0 Barometer. Voor dit internationale onderzoek ondervroeg het Duitse adviesbureau MHP, onderdeel van de Porsche-groep, beslissers uit de industrie in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de VS en China.

‘Omdat Return on Investment nog steeds de meest zwaarwegende factor is voor bedrijven, blijven investeringen in meer holistische automatiseringsoplossingen vaak uit. Bedrijven kiezen liever voor standalone oplossingen, die per saldo uiteindelijk minder opleveren dan een geïntegreerde oplossing.’

Volgens Reich is een van de belangrijkste uitdagingen waarmee bedrijven te maken hebben het tekort aan gekwalificeerde werknemers, omdat nieuwe oplossingen vragen om specifieke kennis en vaardigheden. ‘Waar wel zichtbaar vooruitgang wordt geboekt, is bij het vergroten van de transparantie in de supply chain door de succesvolle implementatie van Industry 4.0-technologieën als RFID en Bluetooth.’

Hierdoor kunnen bedrijven bijvoorbeeld de locatie van producten en productiemiddelen volgen, inclusief aanvullende data als hun temperatuur. Zo kunnen ze traceren waar onderdelen vandaan komen en door wie ze worden geproduceerd in de supply chain. Dit maakt het dan weer mogelijk om bijvoorbeeld de totale CO2-footprint van ieder voertuig apart te berekenen.

Security bij medewerkers

Uit het onderzoek van MHP blijkt ook dat er flink vooruitgang wordt geboekt op het gebied van cybersecurity. Reich: ‘Dat is ook nodig, want door de toenemende aanvallen op de cyberinfrastructuur krijgen bedrijven steeds meer te maken met de risico’s van cybercrime. Overigens blijken de grootste veiligheidsrisico’s meestal de werknemers zelf te zijn, die bijvoorbeeld per ongeluk phishing mails openen.’

Tamir Basanjav, CEO en oprichter van Obortech, een start-up op het gebied van blockchain, stelt dat deze technologie op zichzelf zelden te maken heeft met beveiligingsproblemen; de gebrúikers blijven de achilleshiel. ‘Bedrijven moeten daarom cybersecurity integreren in al hun operaties en hun medewerkers de juiste training bieden.’

Volgens Reich is er op het gebied van automation de afgelopen vijf jaar een duidelijke toename geweest in het gebruik van autonome robots in productie en warehouses. ‘Ook hebben bedrijven nu mogelijkheden voor gegevensanalyse in productieprocessen die leiden tot het nemen van gedeeltelijk of zelfs volledig geautomatiseerde beslissingen’, aldus Reich. ‘Maar slechts de helft van alle processen is pas geautomatiseerd, en bedrijven hebben de neiging het niveau van automatisering en digitalisering te overschatten door de vele losstaande oplossingen die ze gebruiken.’ Er is dus nog een lange weg te gaan totdat organisaties daadwerkelijk profiteren van volledig geïntegreerde Industry 4.0-oplossingen.

Dal van teleurstelling

Analistenbureau Gartner introduceerde in 2017 blockchain voor supply chain in de jaarlijkse Hype Cycle, de visualisatie van de levenscyclus van verschillende technologieën. Volgens Gartner bevindt blockchain in supply chain zich net voorbij de top van de hype en is het op weg naar het zogenaamde ‘dal van teleurstelling’.

Martijn Lofvers, Chief Trendwatcher bij Supply Chain Media en moderator van dit webinar, is het duidelijk niet eens met deze visie van Gartner: ‘De haven van Antwerpen gebruikt al jaren heel succesvol blockchain van leverancier T-Mining om wachtwoorden voor de toegang van de containerterminals op een waterdichte manier te delen in plaats van via fraudegevoelige e-mails. En in onze jaarlijkse Maturity Matrix van supply chain start-ups en scale-ups hebben we sinds een paar jaar een aparte categorie voor blockchain met de nodige praktische toepassingen.’

Blockchain al productief

Eén van deze scale-ups is RTI Blockchain, dat dit jaar tot de drie finalisten van de European Supply Chain Scale-ups behoort. Milou Klooster, CEO en oprichter van RTI Blockchain, claimt al praktijktoepassingen van blockchain voor het beheren van Returnable Transport Items (RTI), zoals pallets en kratten, in de supply chain. ‘Gemiddeld lijdt een bedrijf 4 miljoen euro verlies door problemen met de visibility van pallets in de supply chain’, constateert Klooster. ‘Dit komt door het gebrek aan standaardisatie en allerlei zelfbedachte oplossingen hiervoor. De traditionele systemen en individuele oplossingen werken niet om problemen bij de registratie van RTI-bewegingen op te lossen, vandaar onze blockchain-oplossing.’

Klooster verbaast zich nog steeds over het vele papierwerk voor het verwerken van pallets en andere ladingdragers: ‘Veel bedrijven gebruiken nog steeds Excel-sheets per leverancier, per klant en per type ladingdrager, wat leidt tot een gebrek aan nauwkeurige informatie en operationele inefficiënties. Bovendien moeten transportbedrijven vaak honderden verpakkingsslips per dag scannen!’ Volgens Klooster levert digitalisering van deze administratie niet alleen kostenbesparingen op, maar ook tijd voor het personeel voor taken met daadwerkelijke toegevoegde waarde.

Het inzichtelijk maken van de supply chain kan nog een stap verder gaan door de toepassing van ‘tokens’, digitale voordeelpunten voor korting. ‘Door consumenten met deze tokens over te halen de QR-codes van bijvoorbeeld rundvlees uit Mongolië te laten scannen in de winkel, krijgt de Mongoolse veeboer meteen inzicht in de verkoop’, verklaart Basanjav van Obortech. Voor zijn blockchain-oplossing zijn fikse investeringen nodig, maar bedrijven kunnen deze betalen op basis van daadwerkelijk gebruik, ‘pay-as-you-go’.

De toepassing van Obortech is vergelijkbaar met de tijdslijn van Facebook, waarin per mijlpaal de status van een zending staat aangegeven met onder andere locatie, temperatuur, vochtigheid en beveiliging. Het creëren van een effectief verbonden supply chain met IoT, al dan niet gekoppeld aan blockchain, is in de praktijk dus al mogelijk – ook zonder hoge investeringen.