CO2-reductie wegtransport kan alleen vaart maken met brede verduurzamingsbenadering

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving stevent Nederland af op een CO₂-reductie van 39 tot 50 procent in 2030. Als geagendeerde plannen ook worden meegeteld, kan dat oplopen naar 41 tot 52 procent. Het huidige zero-emissiebeleid zet in de transportsector voorlopig nog geen zoden aan de dijk bij het reduceren van CO₂-uitstoot.

Het zero-emissiebusinessmodel op grote schaal kan op korte termijn bedrijfseconomisch nog niet uit door de hoge kostprijs vergeleken met brandstofmotoren. Op langere termijn is de laadinfrastructuur de bottleneck. Ondertussen is de opgave voor de sector gigantisch en ligt de lat steeds hoger.

De CO₂-uitstoot van vrachtauto’s en trekkers ligt in 2021 ongeveer een kwart hoger dan in 1990. Van bestelauto’s is de CO₂-uitstoot tussen 1990 en 2021 zelfs meer dan verdubbeld. Door het grote aantal online bestellingen is de vervoersprestatie van bestelauto’s fors toegenomen. Dat heeft ervoor gezorgd dat de eerder gerealiseerde brandstofbesparingen in vervoer volledig teniet zijn gedaan.

Doelstelling niet gehaald

Nu duidelijk is dat de doelstelling van 60 procent CO₂-reductie waarschijnlijk niet gehaald gaat worden, brengt de verantwoordelijke minister het alsnog behalen daarvan in verband met geagendeerde plannen. Dat betekent dat beleidsmakers juist nu breder moeten durven kijken. Bijvoorbeeld door het omarmen en stimuleren van CO₂-besparingen die al op korte termijn gerealiseerd kunnen worden, terwijl daarnaast gewerkt wordt aan zero-emissie-oplossingen. Dat vraagt dus om een andere manier van denken, met een open mind kijkend naar het hele speelveld.

Ongebruikt potentieel

Er is nog veel ongebruikt potentieel om CO₂-uitstoot in de transportsector terug te dringen. Door wetgeving of andere focus wordt dit potentieel nauwelijks benut, zo blijkt uit een recente studie van ING en TVM. Deels doordat hernieuwbaar gas (bio-LNG) en biobrandstoffen (HVO, FAME, biodiesel) niet meer in beeld zijn als eindoplossing (ruim 80 procent reductie maar nog altijd niet zero-emissie), waardoor de stimulering is gestopt.

Er is ook onbenut potentieel in brandstofbesparende maatregelen waar wet- en regelgeving in de weg zit, zoals het kiezen voor technische verbeteringen door aerodynamische toepassingen, elektrificatie van trailers, en plug-in-hybrides in combinatie met biobrandstof. Datzelfde geldt voor efficiëntieverbeteringen, zoals het verhogen van het transportvolume door inzet van lange zware voertuigen.

Rol voor beleidsmakers

Een verandering kan alleen gerealiseerd worden als alle stakeholders met elkaar samenwerken en kennis delen. Ook ligt er een rol voor beleidsmakers om de juiste kaders te scheppen. Zodat het niet enkel bij plannen maken blijft, maar ook leidt tot uitvoerbare acties om daadwerkelijk CO₂-uitstoot terug te dringen. Dat gaat de transportsector helpen om (verder) aan de slag te gaan met CO₂-reductie.

Machiel Bode, sectorspecialist Transport, Logistics and Mobility, ING Sector Banking