Supply chains in bouw gestremd door laagwater

Werk in overvloed voor de bouw in Nederland, alleen ziet de sector zich voor flinke uitdagingen geplaatst door de aanhoudende droogte. De lage waterstanden hinderen de scheepvaart, waardoor tekorten aan zand en grind voor beton ontstaan. De hoge gasprijs zorgt er bovendien voor dat de prijs van bakstenen omhoogschiet. Een stagnatie van bouwprojecten dreigt.

Een groot deel van het zand en grind voor de bouw in ons land wordt geïmporteerd. Deels via de rivieren uit Duitsland; deels via de Noordzee uit onder andere het Verenigd Koninkrijk. De Duitse aanvoer stagneert nu. Zand- en grindschepen kunnen door het lage water in de grote rivieren momenteel maar de helft van hun lading vervoeren. En extra schepen zijn niet beschikbaar: Duitsland heeft ze namelijk ook hard nodig voor de aanvoer van kolen voor de elektriciteitscentrales nu er minder gas uit Rusland komt, en voor het transport van graan uit Oost-Europa.

‘Dit transportprobleem gaat de bouw raken, dat kan niet anders’, meldt directeur Leonie van der Voort van Cascade, de vereniging voor zand- en grindproducenten, in het AD. Volgens haar wordt in eigen land al maximaal zand en grind gewonnen, maar is daarnaast ook grof materiaal van de oosterburen nodig om tot de juiste mix voor de betonproducenten te komen. Van der Voort sluit dan ook niet uit dat bouwvakkers over een paar weken zonder werk zitten omdat er geen beton geleverd kan worden.

Vervoer over de weg duur alternatief

Een alternatief voor het vervoer over water is vervoer over de weg, maar dat is een dure oplossing. Bovendien is er al tijden een schreeuwend tekort aan chauffeurs. Pim van Baaren, voorzitter van de raad voor binnenvaartverladers van Evofenedex, vreest dat de tekorten zich straks eerst lokaal zullen manifesteren, en later wellicht ook landelijk. De aanvoerproblemen hebben bovendien al geleid tot flinke prijsstijgingen. ‘Een ton grind is van 25 naar 40 euro gegaan. Verladers kunnen dit niet voor eigen rekening nemen. Uiteindelijk is het de koper van een huis die de hogere prijs betaalt’, aldus Van Baaren in het AD.

Meer zand en grind lokaal winnen

Beiden pleiten voor meer zand- en grindwinning in eigen land. Iets dat volgens Van Baaren steeds minder gebeurt vanwege de enorm langdurige vergunningsprocedures. ‘We moeten meer lokaal winnen en niet uit heel Europa grondstoffen halen. Dan zijn we ook minder afhankelijk van aanvoerproblemen zoals nu’, stelt Van der Voort in de krant. Het tegenovergestelde gebeurt echter. ‘Er worden nauwelijks nieuwe vergunningen verleend, terwijl de oude vergunningen aflopen. Over drie jaar hebben we geen Nederlands grind meer. Dat gaat de bouw enorm raken.’

Dure bakstenen en lange doorlooptijden in bouw

Bijkomend probleem is dat de hoge gasprijzen ook voor dure bakstenen zorgen. Steenfabrieken zijn grootverbruikers van gas, maar kunnen hun prijzen niet zomaar verdubbelen. Wat wel zou moeten om de stenen rendabel te krijgen. Steenfabriek St. Joris in Beesel ligt daarom al geruime tijd stil. ‘De enige manier waarop wij kunnen besparen, is door minder te produceren’, meldt directeur Jeroen van Thiel in het FD. Pech voor de steenfabrieken is dat bouwprojecten doorgaans lange doorlooptijden hebben en veel bakstenen dus al vooruit werden verkocht. Veel steenfabrieken zullen dus interen op hun reserves. Vast staat echter dat bij nieuwe onderhandelingen de prijzen fors hoger zullen liggen.

Bron: AD