‘Statiegeldsysteem in gevaar door plan inzameling blikjes’

De weigering van supermarkten om statiegeldblikjes in te nemen, leidt tot minder recycling van blik en meer zwerfafval. Daarvoor waarschuwt directeur Vera Ortmanns van Metalen Verpakkingen Nederland (MVN) in een nieuwe podcast van Plastic Soup Surfer Merijn Tinga (foto). ‘Elke extra horde voor het inleveren naar de consument toe, is direct een gevaar voor het resultaat van een statiegeldsysteem. De blikmarkt kan instorten’, aldus Ortmanns.

Per 31 december wordt statiegeld op blikjes ingevoerd. Die blikjes kunnen consumenten echter niet inleveren in de supermarkt, samen met de plastic flessen, maar bij 3000 ‘innamepunten’ op straat, een soort dixi’s voor blikjes. MVN, de branchevereniging van onder andere blikjesproducenten, laat weten ‘grote zorgen’ te hebben over het plan.

Ortmanns vreest dat consumenten straks minder blikjes inleveren. ‘Je moet er echt een aparte beweging voor maken. Ik denk dat dat een groot risico is. Het gemak gaat er niet op vooruit.’ Dat kan volgens haar grote gevolgen hebben. Niet alleen kan de verkoop van blik instorten, het brengt ook de recyclingdoelstellingen in gevaar. ‘Als je een systeem neerzet dat niet goed is, wordt er misschien minder materiaal teruggehaald. Je kan het maar één keer goed doen met zo’n ommezwaai.’

Volgens Ortmanns zijn er ook tal van andere zwakke punten in het plan. Zo zijn de innamepunten onbemand en is er dus niemand aanwezig om storingen op te lossen. ‘Wat gebeurt er als je er bijvoorbeeld een broodje tonijn instopt? Dan slaat het apparaat op tilt’, geeft ze als voorbeeld. MVN pleit er daarom voor dat consumenten hun blikjes in eerste instantie in de 5000 supermarkten, maar uiteindelijk in álle verkooppunten kunnen inleveren.

Inname van blikjes om zwerfafval tegen te gaan

In de Plastic Soup Surfer-podcast spreekt Tinga ook met Heico Wansink, eigenaar van een Albert Heijn-supermarkt in het Gelderse Hengelo. Klanten kunnen hun blikjes sinds kort bij hem in de winkel inleveren. Hij betaalt daar uit eigen zak 5 cent per blikje voor. Wansink doet dit onder andere om zwerfafval tegen te gaan. En dat werkt. ‘Er ligt veel minder rommel om de winkel heen.’ Ook niet onbelangrijk: ‘Dit levert natuurlijk wel traffic op in de winkel.’

Volgens Wansink kost het innemen van blik hem geen extra tijd. Het hiervoor aanpassen van de innameautomaat voor petflessen was ook zo gepiept, zegt hij. Verder hoeft Wansink alleen af en toe de zak achter de automaat te vervangen. Vervolgens gaan de blikjes ‘gewoon met de wagen mee’. Hij is dan ook verrast dat hij straks geen blikjes meer mag aannemen, als het aan de hoofdkantoren van de supermarkten ligt tenminste. Hij is het daar niet mee eens: ‘Ik zou gewoon makkelijk doen. Alles wat goed is voor het milieu moet je met beide handen aanpakken.’

‘Circulaire economie op het spel’

En er zijn meer critici van het plan van de supermarkten. Milieuorganisaties en de gemeentelijke afvalinzamelaars NVRD spraken zich er al eerder tegen uit. Zij zijn bang dat de dixi’s zwerfafvalmagneten worden. Ook 89 procent van de panelleden van de Consumentenbond geeft de voorkeur aan het inleveren van blikjes bij verkooppunten. ‘Door dit ad hoc in te voeren, ondermijnen we het draagvlak voor statiegeld en zetten we de hele circulaire economie op het spel’, oordeelt Tinga zelf.