Systeemdynamiek

Aan welke knoppen kunnen bedrijven op dit moment draaien met de huidige wereldwijde chaos in supply chains?

In het Verenigd Koninkrijk zijn veel schappen van winkels leeg en staan er lange wachtrijen voor benzinestations vanwege het gebrek aan vrachtwagenchauffeurs als gevolg van de Brexit. De gasprijzen zijn tegelijkertijd dusdanig explosief gestegen dat de energiekosten voor een aluminiumproducent hoger zijn dan de verkoopprijs; reden genoeg om de productie stil te leggen. Ook is er een schreeuwend tekort aan chips, hout, metaal, koffie en andere grondstoffen, met productiestilstanden als gevolg.

En op het moment van schrijven liggen ruim zestig containerschepen voor anker bij Long Beach en Los Angeles, wachtend om gelost te worden, terwijl beide havens de afhandelingstijden niet afgestemd krijgen en niet kunnen verhogen naar 24/7. Ook zijn de prijzen voor zeecontainers vanuit het Verre Oosten in de afgelopen anderhalf jaar bijna vertienvoudigd, waardoor het eigenlijk te duur is om in China gemaakte producten als speelgoed, sportartikelen en goedkopere elektronica te importeren.

En een Europese chemieproducent zag de in de afgelopen paar jaar gerealiseerde besparingen in de supply chain compleet verloren gaan door de enorme prijsstijgingen van grondstoffen. De Supply Chain Officer van dit bedrijf vertelde me dat het doorberekenen van de prijsstijgingen aan de klant de enige uitweg is. Het is echter onduidelijk wat de concurrentie doet en wat de impact op het eigen marktaandeel zal zijn.

Systems Dynamics

De enige manier om vat te krijgen op deze complexe situatie is de wetenschappelijke benadering van Systems Dynamics. De verschillende raderen in de wereldwijde supply chains lopen op sommige plekken vast, wat resulteert in onvoorspelbare, non-lineaire gevolgen. Bedrijven moeten hun eigen én aanpalende ecosystemen en de dynamiek ervan visualiseren. Volgens mij is dit het beste te doen met een groot bord met (speelgoed)tandwielen die in elkaar grijpen.

Sinds 2018 is het spel Turing Tumble, een mechanische knikkerbaan met hefbomen en tandwielen, op de markt. Hiermee kun je enkele en zelfs parallelle supply chains modelleren. In dit spel leert de gebruiker om zestig steeds moeilijkere, logische problemen op te lossen en tegelijkertijd om te programmeren. Nu maar hopen dat dit spel nog leverbaar is, liefst voor de oorspronkelijke prijs van 70 euro.

Martijn Lofvers, Chief Trendwatcher Supply Chain Media
martijn.lofvers@supplychainmedia.nl