Leveringsproblemen industrie door grote groei en Suez-file

De Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie steeg in maart van 59.6 naar 64.7, de hoogste score ooit. Nog nooit namen nieuwe orders in binnen- en buitenland zo snel toe, ondanks de harde lockdowns. Die snelle groei heeft ook negatieve effecten. Aan allerlei materialen en onderdelen zijn tekorten ontstaan, zoals spaanplaat, plastic, fietsonderdelen en chips. Dat heeft leveringsproblemen tot gevolg. En de inkoopprijzen rijzen de pan uit. De Suez-file maakt de situatie er ook al niet beter op.

De toename van zowel de inkoopactiviteiten als de materiaalvoorraad was vorige maand de grootste ooit, terwijl de voorraad eindproducten fors daalde. Ook brak de verlenging van de levertijden een record. De stijging van de hoeveelheid onvoltooid of nog niet uitgevoerd werk was de grootste sinds juli 2006. De werkgelegenheid nam toe in de grootste mate sinds januari 2019 en zowel de inkoopprijs- als de verkoopprijsinflatie was het hoogst in tien jaar, bericht de Nevi.

Chaos in Europese havens

De inkoopmanagersindex is gebaseerd op data die zijn verzameld tót 23 maart. Op die dag liep het ook het containerschip Ever Given aan de grond in het Suezkanaal. Andere schepen kozen daarom voor een route om Kaap de Goede Hoop, die vijf tot zes dagen langer duurt. ‘Nu er weer schepen door het kanaal kunnen, zullen die tegelijk aankomen met schepen die om de Kaap heen zijn gevaren, met waarschijnlijk chaos in Europese havens en nog meer vertraging tot gevolg’, zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij ABN-Amro.

Het lijdt volgens Swart geen twijfel dat de levertijden en inkoopprijzen daardoor in april verder toenemen. ‘Sinds het najaar trokken de inkoopprijzen al sterk aan. In februari lagen ze nog maar 0,9 procent lager dan in dezelfde maand een jaar geleden, voordat in Europa de coronacrisis begon. Door de verdere stijging van inkoopprijzen, die wordt versneld door de langere levertijden als gevolg van de blokkade van het Suezkanaal, komen de prijzen in april vermoedelijk boven het niveau van vóór de coronacrisis uit’, aldus Swart.

Afzetprijzen sterk gestegen

Het aantal nieuwe orders steeg in maart voor de achtste maand op rij en deze stijging was de grootste sinds de start van dit onderzoek begin 2000. De grotere verkoop is het gevolg van een verbetering van het consumentenvertrouwen en een groter aantal projecten van klanten na een versoepeling van de coronabeperkingen. Ook werd melding gemaakt van voorraadopbouw bij klanten als gevolg van tekorten en transportvertragingen.

Door de sterke vraag zijn de afzetprijzen ook flink gestegen. Swart: ‘Het lijkt er dus op dat veel ondernemers de hogere inkoopkosten kunnen doorberekenen aan hun afnemers. Toch lukt dat vermoedelijk niet iedereen. Vooral voor kleine toeleveranciers aan grote afnemers met veel marktmacht kunnen hogere inkoopkosten druk zetten op de marge, doordat de afzetprijzen al contractueel vastliggen.’

Nog grotere verstoring supply chain

De meest recente gegevens tonen een nog grotere verstoring van de supply chain in maart. De verlenging van de gemiddelde levertijden was de grootste ooit. De problemen worden toegeschreven aan materiaaltekorten bij leveranciers en aan capaciteitsissues, maar ook aan logistieke problemen als gevolg van de pandemie. ‘De levertijden liepen de laatste maanden al in recordtempo op. De grote vraag is of ondernemers er de komende maanden desondanks in slagen de productie verder op te schalen’, aldus Swart.