Snelle groei industrie veroorzaakt tekorten

Er was in februari in de Nederlandse industrie opnieuw sprake van herstel, blijkt uit de laatste Purchasing Managers Index (PMI) van Nevi. De aanhoudende groei van zowel de productieomvang als het aantal ontvangen nieuwe orders was maar iets lager dan de groei van de vorige maand. Ook was er een verbetering van de klantvraag. Wel ging dit gepaard met problemen in de supply chain en de grootste verlenging van de levertijden ooit. Het legde nog meer druk op de inkoopkosten, die dan ook flink stegen.

‘De inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie steeg in februari verder van 58,8 naar 59,6, wat duidt op aanhoudend snelle groei. Alle onderliggende indicatoren, zoals productie, nieuwe orders en openstaande orders, staan op groen. Helaas kunnen de steeds langere levertijden de komende maanden voor problemen zorgen’, meldt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij ABN-Amro.

Supply chains zijn al ontregeld sinds het uitbreken van de pandemie. Vorig jaar bouwden veel bedrijven hun voorraden af om de kaspositie te versterken. En ook de containervaart is ontregeld sinds de lockdown in China begin 2020; het gevolg was een tekort aan lege containers in Azië. Nu de vraag naar industriële producten snel stijgt, kunnen de logistieke problemen en de tekorten aan onderdelen en materialen de komende maanden dan ook een belemmering vormen voor verdere groei.

Problemen in productieketens wijdverbreid

Swart: ‘Waar vorig jaar vooral de auto-industrie en daarmee in het bijzonder Duitsland problemen ondervond van gebrekkige toelevering, lijkt de situatie ditmaal anders. De problemen in productieketens zijn nu meer wijdverbreid: het wemelt van de berichten over tekorten aan goederen, variërend van microchips en printplaten tot spaanplaat en kunststoffen.’ Ook zijn volgens hem de levertijden nog nooit zo snel opgelopen. De Nederlandse industrie zou deze keer volgens hem dus wel eens harder geraakt kunnen worden door een gebrek aan onderdelen.

Industrie beroept zich op overmacht

De Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) waarschuwt dat veel toegezegde leveringen wegens ‘overmacht’ worden geannuleerd. Als industriële bedrijven de bestelde materialen niet op tijd ontvangen, kunnen zij op hun beurt weer andere industriële ondernemingen in de problemen brengen. Vooral producenten van investeringsgoederen als machines, materieel en bepaalde elektronica geven aan last te hebben van lange levertijden van onderdelen. Er zijn veel Nederlandse bedrijven die dergelijke goederen produceren.

Tekorten leiden tot prijsstijgingen

Het lijkt er volgens Swart op dat de tekorten momenteel ook leiden tot prijsstijgingen. ‘Inkopers doen hun uiterste best om tijdig de juiste onderdelen en materialen geleverd te krijgen. Dat blijkt wel uit de stijging van de ingekochte voorraden en vooral de snelle stijging van zowel inkoop- als verkoopprijzen. De inkoopprijzen stegen in januari met het hoogste tempo sinds april 2011. Vermoedelijk slagen veel industriële ondernemingen erin de hogere kosten door te berekenen aan hun klanten, want ook de verkoopprijzen stijgen de laatste maanden snel. Toch is niet uit te sluiten dat de hogere inkoopkosten druk zetten op de marges.’

De lange levertijden zijn overigens waarschijnlijk van tijdelijke aard. Productieketens en de logistiek zijn nog ontregeld door de ongekende stilstand in 2020. Volgens Swart zijn de problemen vermoedelijk over een aantal maanden opgelost, zij het met horten en stoten. ‘Als de logistieke processen weer soepel lopen en de productie verder kan worden opgeschaald, kunnen achterstanden waarschijnlijk worden ingelopen. Hoelang dat precies zal duren, is moeilijk te zeggen omdat deze situatie zich nog nooit eerder heeft voorgedaan.’